Ngày 16/9/2015, tại Viện Khoa học tổ chức nhà nước, ông Trần Văn Ngợi, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã chủ trì cuộc họp lấy ý kiến góp ý bộ công cụ thực hiện dự án “Điều tra thực trạng, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở”.

Tham gia buổi họp có các chuyên gia cao cấp của Viện:  TS. Trần Văn Tuấn, nguyên Bộ trưởng Bộ Nội vụ, TS. Dương Quang Tung, nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước và lãnh đạo các phòng, trung tâm thuộc Viện.


Quang cảnh buổi họp

Phát biểu tại cuộc họp, Viện trưởng Trần Văn Ngợi nhấn mạnh, dự án “Điều tra thực trạng, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở” là một dự án quan trọng, có ý nghĩa thiết thực bởi dân chủ là yêu cầu khách quan của sự phát triển ở nước ta hiện nay. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: Phát huy dân chủ là vấn đề có ý nghĩa chiến lược đối với tiến trình phát triển nước ta. Ngay sau khi có Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 18/02/1998 của Bộ Chính trị (khóa VIII), Ủy ban Thường vụ Quốc hội (khóa X) đã ban hành Nghị quyết và giao cho Chính phủ ban hành Nghị định về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Bên cạnh việc tích cực triển khai xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, trong thời gian qua vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Bởi vậy, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã triển khai thực hiện dự án “Điều tra thực trạng, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở” nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện dân chủ trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập và xã, phường, thị trấn.

Tại buổi họp góp ý, bà Nguyễn Huyền Hạnh, Trưởng phòng Nghiên cứu tiền lương và các chế độ chính sách, thay mặt cho đơn vị chủ trì báo cáo tóm tắt nội dung bộ công cụ của dự án. 


Bà Nguyễn Huyền Hạnh, Trưởng phòng Nghiên cứu tiền lương và các chế độ chính sách báo cáo nội dung bộ công cụ thực hiện Dự án

Theo đó, bộ công cụ của dự án gồm có hướng dẫn báo cáo và phiếu trưng cầu ý kiến. Phiếu trưng cầu ý kiến về thực hiện dân chủ ở cơ sở bao gồm 3 loại: phiếu dành cho cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị; phiếu dành cho cán bộ, công chức tại xã, phường, thị trấn và phiếu dành cho người dân, tương ứng với đó là 3 loại hướng dẫn báo cáo đánh giá thực trạng thực hiện dân chủ trong cơ quan hành chính, trong các đơn vị sự nghiệp công lập và ở cấp xã, phường, thị trấn. Bộ công cụ của dự án nhằm điều tra toàn diện, đánh giá khách quan thực trạng thực hiện dân chủ trong cơ quan hành chính, trong các đơn vị sự nghiệp công lập và ở xã, phường, thị trấn, xác định những kết quả đạt được, những hạn chế, vướng mắc trong việc thực hiện dân chủ ở cơ sở, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện dân chủ ở cơ sở của nước ta hiện nay. 

Góp ý cho hướng dẫn báo cáo và phiếu điều tra xã hội học, các đại biểu tham dự cuộc họp tập trung vào một số nội dung chính sau:

Hướng dẫn báo cáo dựa trên các văn bản quy phạm pháp luật, cần gợi mở nội dung cụ thể, tập trung tìm ra đặc thù trong mỗi loại hình cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp và tại xã, phường, thị trấn; từ đó đề xuất các giải pháp thực hiện phù hợp. 


Ông Lê Anh Tuấn, Trưởng Phòng nghiên cứu tổ chức phát biểu

Đối với 3 mẫu phiếu điều tra xã hội học dành cho 3 đối tượng cũng có nhiều ý kiến góp ý các nội dung như: Một số câu hỏi không nên thiết kế câu trả lời đơn giản là “có hay không?” mà cần có nội dung trả lời cụ thể để thống kê, phân tích hiểu được bản chất vấn đề; cần tính đến vai trò của cấp ủy, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân, các tổ chức đoàn thể như Mặt trận Tổ quốc, Hội cựu chiến binh…trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn.

Ngoài ra cần chú ý đến kỹ thuật đặt câu hỏi để lấy được thông tin xác thực, bản chất và cần thiết cho dự án. Nên chia câu hỏi theo các nhóm như nhóm thực trạng văn bản quy phạm pháp luật, nhóm câu hỏi liên quan đến tổ chức thực hiện; nhóm những hạn chế tồn tại, nhóm những nguyên nhân và giải pháp nâng cao thực hiện dân chủ. Các câu hỏi cần hướng tới những vấn đề được nêu ra phải rà soát được những quy định của văn bản quy phạm pháp luật về dân chủ, nên chú ý đến nghiên cứu lý luận tìm rõ nội hàm của khái niệm dân chủ, đối chiếu với các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành… Phần kiến nghị cần gợi mở những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện dân chủ mà chưa được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật. Nhóm điều tra dự án cũng cần tính đến đặc thù vùng miền, giữa đô thị và nông thôn trong việc tham gia thực hiện dân chủ. Mặt khác, để nâng cao dân chủ cần nâng cao dân trí, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người thụ hưởng dân chủ. Mặt khác, cần có những câu hỏi phỏng vấn sâu, câu hỏi gợi mở bổ trợ cho phần hướng dẫn báo cáo, thiết kế phiếu cho mỗi đối tượng trả lời một cách phù hợp.

Kết luận cuộc họp, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước Trần Văn Ngợi đề nghị nhóm nghiên cứu dự án tổng hợp, tiếp thu chọn lọc những ý kiến của đại biểu tham dự cuộc họp; trước khi điều tra ở các địa phương, nên lựa chọn một số đơn vị tại Hà Nội thí điểm để tiếp tục hoàn thiện bộ công cụ của dự án.

Kim Liên