Ngày 28/11/2025, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động tổ chức Hội thảo khoa học “Tổng kết các vấn đề lao động, người có công giai đoạn 2021 – 2025, định hướng chính sách đến năm 2030”. TS. Bùi Tôn Hiến, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động chủ trì Hội thảo.
Tham dự Hội thảo có các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Nội vụ: Cục Người có công; Cục Việc làm; Vụ Hợp tác quốc tế; lãnh đạo, viên chức Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động.
TS. Bùi Tôn Hiến, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Bùi Tôn Hiến, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động cho biết Hội thảo tập trung vào các lĩnh vực liên quan đến mảng lao động và người có công. Trong giai đoạn 2021–2025, các lĩnh vực mảng lao động, người có công và cả lĩnh vực xã hội nói chung đã trải qua nhiều biến động gắn liền với bối cảnh phát triển của đất nước. Đây cũng là thời kỳ mà chúng ta theo đuổi mục tiêu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế mạnh mẽ. Song song với đó, những biến động lớn, đặc biệt là ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, đã tác động sâu rộng đến thị trường lao động, việc làm của người dân, cũng như các chính sách an sinh và trợ giúp xã hội. Tiếp đó là giai đoạn phục hồi và tăng trưởng sau dịch. Bên cạnh những biến động khách quan, giai đoạn cuối năm 2024 đầu năm 2025 cũng đánh dấu các thay đổi lớn trong tổ chức bộ máy hành chính: sắp xếp lại chính quyền hai cấp, sáp nhập một số bộ, ngành trong đó các lĩnh vực liên quan đến người có công và lao động được chuyển về Bộ Nội vụ. Vì vậy, Viện KHTCNN&LĐ đã xây dựng chương trình hội thảo nhằm đánh giá, tổng kết toàn diện những vấn đề liên quan đến lao động và người có công trong suốt giai đoạn này. Hội thảo được triển khai song song trên hai khía cạnh: (1) tổng kết các chính sách lớn, quá trình thực hiện chính sách về người có công, lao động việc làm và một phần trong lĩnh vực xã hội; (2) tổng kết các kết quả nghiên cứu chuyên sâu trong hai mảng nói trên, thông qua các ý kiến và bài viết của các chuyên gia. Hai hướng này vừa giúp chúng ta nhìn lại các chính sách và giải pháp lớn để thực hiện các mục tiêu đến năm 2030, vừa góp phần định hình các định hướng, chủ đề nghiên cứu quan trọng, phù hợp thế mạnh của Viện trong thời gian tới.
Đồng thời, ông rất mong rằng buổi Hội thảo này sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp quý báu. Đây vừa là dịp sinh hoạt khoa học, cũng vừa là cơ hội để lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, giúp Bộ Nội vụ xem xét, đánh giá lại toàn diện các vấn đề trên. Cuối cùng, ông kỳ vọng Hội thảo sẽ mở ra những gợi mở, định hướng mới. Bộ Nội vụ sẽ tiếp thu những góp ý này vào định hướng nghiên cứu lớn, góp phần phục vụ hiệu quả hơn cho lĩnh vực người có công và lao động – việc làm của Bộ Nội vụ trong thời gian tới.
TS. Bùi Sỹ Tuấn, Phó Cục trưởng - Cục Người có công, Bộ Nội vụ phát biểu tại Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, TS. Bùi Sỹ Tuấn, Phó Cục trưởng, Cục Người có công cho rằng công tác thực hiện chính sách người có công với cách mạng còn bộc lộ một số tồn tại, vướng mắc trong công tác xác nhận và thực hiện các chế độ ưu đãi đối với người có công và thân nhân, bao gồm: (1) Về điều kiện, tiêu chuẩn công nhận liệt sĩ, thương binh ở một số trường hợp còn bất cập, chưa được quy định đầy đủ và chưa khả thi trong triển khai thực hiện, như: điều kiện, tiêu chuẩn công nhận liệt sĩ đối với trường hợp thương binh chết do vết thương tái phát còn bất cập và khó khăn trong thực tế triển khai thực hiện; chưa quy định rõ hồ sơ, thủ tục công nhận liệt sĩ, thương binh, bệnh binh hy sinh, bị thương, bị bệnh trước ngày 01/7/2021 theo điều kiện, tiêu chuẩn của Pháp lệnh số 26/2005/PL-UBTVQH11 và Pháp lệnh số 04/2012/PL-UBTVQH13... (2) Một số vướng mắc trong tổ chức thực hiện chính sách do quy định chưa rõ ràng, còn thiếu về thủ tục và chưa kế thừa phù hợp quy định qua các thời kỳ như quy định về giải quyết trợ cấp tuất hàng tháng khi người có công từ trần trước ngày 01/7/2021, tặng hoặc truy tặng Kỷ niệm chương người hoạt động cách mạng, kháng chiến, giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù, đày, việc triển khai thực hiện công tác mộ, nghĩa trang liệt sĩ, thăm viếng, di chuyển hài cốt liệt sĩ, xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin, việc thực hiện chế độ ưu đãi khác về miễn giảm thuế, miễn giảm tiền sử dụng đất đối với người có công và thân nhân người có công. (3) Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn hạn chế nên còn gặp nhiều vướng mắc, khó khăn trong công tác tra cứu, lưu trữ, ảnh hưởng đến việc phân cấp trong thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng.
TS. Đào Quang Vinh, Nguyên Viện trưởng, Viện Khoa học Lao động và Xã hội, Bộ Lao động Thương binh - Xã hội phát biểu tại Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, TS. Đào Quang Vinh, Nguyên Viện trưởng, Viện Khoa học Lao động và Xã hội, đã gợi mở một số định hướng chính sách thị trường lao động đến năm 2030 tập trung vào các lĩnh vực sau: (1) Về Thể chế: Ưu tiên đẩy nhanh ban hành các văn bản hướng dẫn thực thi Bộ luật Lao động, luật Việc làm, luật Bảo hiểm xã hội để tạo hệ thống pháp lý hoàn chỉnh. Nâng cao hiệu quả các thiết chế về quan hệ lao động như đối thoại xã hội và thương lượng tập thể… (2) Đào tạo và Phát triển Kỹ năng: Triển khai hệ thống đào tạo, đặc biệt là Giáo dục nghề nghiệp, liên kết với doanh nghiệp, tập trung vào kỹ năng số, kỹ năng kỹ thuật chuyên biệt và kỹ năng xanh. Ưu tiên các chương trình học nghề kết hợp doanh nghiệp (apprenticeship) và chứng chỉ ngắn hạn chuyển đổi nghề. (3) Thúc đẩy Thị trường Lao động và An sinh Xã hội: Hoàn thiện hệ thống chính sách chủ động nhằm hỗ trợ tạo việc làm, duy trì việc làm, và đào tạo lại, nâng cao kỹ năng. Đầu tư cho hệ thống thông tin thị trường lao động và nâng cao chất lượng dịch vụ việc làm. Mở rộng tính bao trùm của bảo hiểm thất nghiệp, tiếp cận chăm sóc y tế, và hỗ trợ thu nhập khi chuyển đổi việc làm cho nhóm lao động phi chính thức. Áp dụng chính sách kích cầu tạo việc làm xanh (subsidy, ưu đãi thuế). (4) Tiếp cận Ngành và Việc làm Chất lượng: Tăng cường tiếp cận ngành trong hoạch định chính sách. Khuyến khích ngành có giá trị gia tăng cao (chuỗi FDI công nghệ cao, sản xuất thân thiện môi trường). Hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyển đổi số, tiếp cận tài chính xanh. (5) Can thiệp Chuyên biệt: Xây dựng các chương trình hỗ trợ cho các nhóm yếu thế. Ví dụ, hỗ trợ phụ nữ tham gia lực lượng lao động thông qua nhà trẻ, giờ làm linh hoạt và đào tạo lại. Khuyến khích chuyển đổi từ phi chính thức sang chính thức bằng gói hỗ trợ (ưu đãi thuế, thủ tục đơn giản).
TS. Phạm Thị Thu Lan - Chuyên gia Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phát biểu tại Hội thảo
Tại Hội thảo, TS. Phạm Thị Thu Lan - Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết giai đoạn 2021–2025 là một thời kỳ có nhiều cơ hội và cũng đầy thách thức đối với đời sống, việc làm và thu nhập của người lao động Việt Nam. Để hướng tới sự phát triển bền vững, cần tiếp tục cải cách thể chế pháp luật, tăng cường đối thoại và thương lượng tập thể thực chất, nâng cao quyền lợi và an sinh cho người lao động, đồng thời bảo vệ môi trường và thúc đẩy doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội. Bên cạnh đó, bà cũng đưa ra một số khuyến nghị nhằm thúc đẩy một thị trường lao động công bằng, bền vững và có tính cạnh tranh cao, từ đó đóng góp vào sự phát triển thịnh vượng của đất nước trong dài hạn. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động – dưới sự lãnh đạo của các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức đại diện – sẽ là yếu tố then chốt giúp Việt Nam vừa tận dụng được cơ hội của kỷ nguyên số và toàn cầu hóa, vừa bảo đảm quyền lợi cơ bản và phúc lợi cho mọi người lao động trên mọi khu vực và mọi hình thức lao động.
ThS. Bùi Đức Nhưỡng, Phó Cục trưởng – Cục Việc Làm, Bộ Nội vụ phát biểu tại Hội thảo
Tại Hội thảo, ThS. Bùi Đức Nhưỡng, Phó Cục trưởng – Cục Việc Làm, chỉ ra một số tồn tại hạn chế, bất cập trong công tác an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ): (1) Luật ATVSLĐ đã bộc lộ một số hạn chế về quy định trong công tác bảo hiểm xã hội đối với người bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và khu vực người làm việc không có quan hệ lao động; (2) công tác ATVSLĐ trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khu vực làng nghề và kinh tế trang trại chưa được người sử dụng lao động quan tâm đúng mức, đặc biệt là ở các doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh cá thể; người lao động khu vực không có quan hệ lao động ít quan tâm đến công tác ATVSLĐ; (3) tần suất tai nạn lao động tuy giảm, nhưng vẫn để xảy ra nhiều vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng, cướp đi mạng sống của nhiều người; tình hình bệnh nghề nghiệp vẫn có xu hướng gia tăng. Chỉ tính riêng khu vực có quan hệ lao động, từ năm 2021-2024 bình quân mỗi năm xảy ra 7.475 vụ tai nạn lao động, làm 7.651 người bị nạn với 741 người chết, số ngày nghỉ do tai nạn lao động là 141.093 ngày (tăng tương ứng là 0,93%, 0,98%, 15,78% và 2,17% so với bình quân giai đoạn 2016- 2020). Trong đó, nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng, lấy đi mạng sống của nhiều người, điển hình trong thời gian gần đây như: Vụ tai nạn xảy ra tại Nhà máy Xi măng thuộc Công ty Cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái, tỉnh Yên Bái ngày 22/4/2024 làm 07 người tử vong, 03 người bị thương; vụ nổ lò hơi tại Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Gỗ Bình Minh, tỉnh Đồng Nai ngày 01/5/2024 làm 06 người tử vong, 05 người bị thương; vụ tụt lò than tại Công ty Than Hòn Gai-TKV, tỉnh Quảng Ninh ngày 29/7/2024 làm 05 người tử vong;…
Quang cảnh Hội thảo
Phát biểu bế mạc Hội thảo, TS. Bùi Tôn Hiến, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước và Lao động đã cảm ơn, ghi nhận sự tham gia nhiệt tình và những ý kiến đóng góp quý báu của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý tham dự Hội thảo. TS. Bùi Tôn Hiến đánh giá cao chất lượng các tham luận với nội dung sâu sắc, đa chiều, cùng những ý kiến trao đổi thẳng thắn, tâm huyết, trách nhiệm. Ban tổ chức Hội thảo sẽ nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ, coi đây là những gợi mở, đề xuất quan trọng giúp Bộ Nội vụ định hướng chính sách các vấn đề lao động, người có công đến năm 2030./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng