Từ ngày 01/7 đến ngày 08/7/2015, Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ đã tổ chức các hội nghị điều tra thực trạng, đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ tại TP. Hồ Chí Minh, TP. Cần Thơ, tỉnh Bình Dương và Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh. Về phía Đoàn công tác của Viện Khoa học tổ chức nhà nước có TS. Trần Nghị, Trưởng phòng Nghiên cứu quản lý viên chức cùng một số đại diện lãnh đạo cấp phòng và viên chức của Viện.
Về phía các cơ quan, đơn vị khảo sát có đại diện lãnh đạo Sở Nội vụ, Sở Khoa học và Công nghệ, Ban Tổ chức cán bộ Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cùng các viên chức thuộc các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp khoa học và công nghệ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ và tỉnh Bình Dương.
TS. Trần Nghị phát biểu tại Hội nghị điều tra tại tỉnh Bình Dương
Phát biểu tại các hội nghị, TS. Trần Nghị cho biết: Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và chú trọng đến công tác xây dựng, phát triển đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ. Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến khoa học công nghệ nói chung và phát triển đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ nói riêng với quan điểm nhất quán là cùng với giáo dục và đào tạo thì khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu. Tuy nhiên, do yêu cầu khách quan của hội nhập quốc tế sâu rộng, cũng như sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, của đẩy mạnh cải cách hành chính đòi hỏi đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ ngày càng phải nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tạo ra những sản phẩm khoa học có giá trị cao. Bên cạnh đó, chế độ chính sách tiền lương, thu nhập và chế độ đãi ngộ chưa đáp ứng được yêu cầu đảm bảo đời sống nên ở nhiều ngành, nhiều lĩnh vực xảy ra tình trạng thiếu hụt về đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ có chất lượng, do đó khó thu hút và giữ chân viên chức khoa học và công nghệ thực tài. Vì vậy, Chính phủ giao cho Bộ Nội vụ thực hiện Dự án “Điều tra thực trạng, đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta” nhằm mục tiêu điều tra toàn diện, đánh giá khách quan thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta trong thời gian tới. Tại các buổi làm việc, TS. Trần Nghị đề nghị các đại biểu tham dự cuộc họp thẳng thắn phát biểu ý kiến nhằm giúp Viện Khoa học tổ chức nhà nước tổng hợp, tham mưu gúp Bộ Nội vụ, Chính phủ ban hành chế độ, chính sách hợp lý nhằm đãi ngộ, trọng dụng và thu hút nhân tài trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.
Quang cảnh Hội nghị tại thành phố Cần Thơ
Tại các buổi làm việc, đại diện lãnh đạo các cơ quan, tổ chức và công chức, viên chức đến từ các cơ quan, đơn vị của TP. Hồ Chí Minh, TP. Cần Thơ, tỉnh Bình Dương và Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đã thẳng thắn trao đổi, chia sẻ và bày tỏ những ý kiến về những khó khăn cũng như bất cập về chế độ tiền lương thu nhập, khen thưởng, cơ chế tự chủ cũng như điều kiện, môi trường làm việc, chế độ hậu thu hút đối với viên chức khoa học công nghệ. Nhiều ý kiến cho rằng: Cơ chế thu chi, khoán kinh phí dối với các tổ chức khoa học công nghệ thực hiện theo Nghị định số 115/2005/NĐ-CP của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức khoa học và công nghệ công lập do Chính phủ ban hành rất hợp lý nhưng khó đi vào cuộc sống, vì các tổ chức khoa học công nghệ khó khăn trong việc tự chủ, nguồn thu từ các hoạt động sự nghiệp ít, đầu ra cho các sản phẩm khoa học công nghệ còn khó khăn, cơ chế đấu thầu các nhiệm vụ khoa học cũng như thủ tục thanh toán quá phức tạp, gây khó khăn cho hoạt động nghề nghiệp của viên chức khoa học và công nghệ. Bên cạnh đó, Nghị định số 115/2005/NĐ-CP quy định thủ trưởng các tổ chức khoa học và công nghệ có quyền quyết định việc sắp xếp, điều chỉnh tổ chức bộ máy của đơn vị; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, cho từ chức và miễn nhiệm cấp trưởng, cấp phó các bộ phận, tổ chức trực thuộc; quyết định việc tuyển dụng viên chức theo hình thức thi tuyển hoặc xét tuyển; ký hợp đồng làm việc với những người được tuyển dụng nhưng trên thực tế thẩm quyền lại thuộc UBND cấp tỉnh; việc tổ chức chuyển đổi mô hình đơn vị sự nghiệp khoa học sang cơ chế tự chủ, nhưng tiêu chuẩn bổ nhiệm các chức vụ, chức danh lãnh đạo, quản lý vẫn áp dụng như đối với công chức lãnh đạo trong các cơ quan quản lý nhà nước là không phù hợp, tiêu chuẩn quá cao, khó đáp ứng; đối với các viên chức thực hiện chế độ hợp đồng chờ tuyển dụng thì chưa có hướng dẫn là áp dụng theo Bộ luật Lao động hay là Luật Viên chức; thiếu văn bản hướng dẫn về chế độ tiền lương đối với các tổ chức khoa học và công nghệ đã thực hiện chuyển đổi theo Nghị định số 115/2005/NĐ-CP, thiếu kinh phí trả lương cho viên chức, khi nhiệm vụ khoa học kết thúc nếu không có nhiệm vụ khoa học mới thì không có kinh phí trả lương; đối với các viên chức sau khi đào tạo và có đủ điều kiện lại không được xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp do thiếu văn bản hướng dẫn của các bộ quản lý viên chức chuyên ngành gây nên sự thiệt thòi cho viên chức, khi được thi hay xét thăng hạng thì nội dung thi hoặc xét lại không phù hợp, chủ yếu nội dung về quản lý nhà nước, chứ không phải nội dung về hoạt động công việc hàng ngày của viên chức; thiếu cơ chế đánh giá mức độ hoàn thành công việc của viên chức dựa trên kết quả đầu ra, cấp kinh phí hoạt động cho các đơn vị sự nghiệp khoa học và công nghệ vẫn còn mang nặng tính hành chính, chủ yếu là cấp phát theo số lượng người làm việc chứ chưa hướng vào mục tiêu, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị; viên thực hiện hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ chủ yêu tập trung tập các bộ, ngành hoặc các tổ chức khoa học và công nghệ hàng đầu, các đơn vị khoa học và công nghệ ở địa phương khó thực hiện do thiếu kinh phí và nhân lực.
Trong các buổi thảo luận, các đại biểu đề nghị Bộ Nội vụ tham mưu giúp Chính phủ ban hành chính sách hợp lý nhằm quy hoạch và phát triển đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ, gắn với quy hoạch các tổ chức khoa học và công nghệ và cải thiện môi trường làm việc, tạo ra động lực, môi trường làm việc tốt cho viên chức khoa học và công nghệ theo từng vị trí việc làm, tăng cường công tác đào tạo về ngoại ngữ cho đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ, có chế độ đãi ngộ đối với các viên chức khoa học và công nghệ có công trình nghiên cứu được công bố quốc tế, bài viết được đăng tại các tạp chí quốc tế, sửa đổi cơ chế tài chính khoa học công nghệ cũng như thủ tục thanh quyết toán đối với các nhiệm vụ khoa học, có cơ chế đặc thù đối với nhà khoa học là người nước ngoài hoặc Việt kiều nhằm phát huy tiềm năng của các nhà khoa học là người Việt Nam ở nước ngoài, tạo sự ổn định và gắn bó trong công việc. Có chế độ phụ cấp và tiền lương riêng cho đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ, có như vậy mới thu hút và giúp đội ngũ này yên tâm công tác và gắn bó với công việc, tạp ra được những sản phẩm khoa học có chất lượng và giá trị cao.
Hội nghị điều tra tại thành phố Hồ Chí Minh
Kết thúc các hội nghị, Đoàn công tác Viện KHTCNN cảm ơn và đánh giá cao những ý kiến thảo luận tại hội nghị, sự phối hợp nhiệt tình, có hiệu quả của Sở Nội vụ TP. Hồ Chí Minh, Sở Nội vụ TP Cần Thơ, Ban Tổ chức cán bộ Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh và Sở Nội vụ tỉnh Bình Dương. Đoàn công tác sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền việc tiếp thu, tổng hợp các ý kiến, hoàn thiện các báo cáo Dự án “Điều tra thực trạng, đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ viên chức khoa học và công nghệ đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta” trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định./.
Mạnh Hoàn