Ngày 31/3/2024, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ “Kiểm soát thực hiện quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương ở Việt Nam: Cơ sở lý luận và thực tiễn” do TS. Trần Quyết thắng, Giảng viên, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia Khu vực miền Trung làm chủ nhiệm.
Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do GS.TS Phạm Hồng Thái, Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội làm chủ tịch.
GS.TS Phạm Hồng Thái Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu
Tại buổi nghiệm thu, TS. Trần Quyết thắng, Giảng viên, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia Khu vực miền Trung thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài. Theo Nhóm nghiên cứu, trong bối cảnh xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương, một trong những bất cập, hạn chế lớn nhất hiện nay trong tổ chức và hoạt động chính quyền địa phương là kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương. Đổi mới, tăng cường hiệu lực, hiệu quả kiểm soát quyền lực nhà nước là một thách thức lớn đang đặt ra trong việc nghiên cứu, đổi mới cơ bản mô hình tổ chức chính quyền địa phương, nhất là hiện nay Bộ Nội vụ đang chủ trì, tập trung triển khai nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật tổ chức Chính phủ. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Kiểm soát thực hiện quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương ở Việt Nam: Cơ sở lý luận và thực tiễn” là rất cấp thiết, có tính thời sự và có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
TS. Trần Quyết thắng, Giảng viên, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia Khu vực miền Trung báo cáo tóm tắt kết quả nghiên cứu Đề tài.
Đánh giá kết quả đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng, Nhóm nghiên cứu, đã phân tích làm rõ cơ sở lý luận về kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương ở Việt Nam, từ đó sử dụng làm nền tảng cho việc phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước cấp địa phương ở Việt Nam trong thời gian tới. Đồng thời, Nhóm nghiên cứu đã khảo sát, phân tích thực trạng kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương ở Việt Nam và đánh giá kết quả thực hiện kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương ở Việt Nam từ khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 có hiệu lực đến nay. Trên cơ sở đó, đã chỉ ra những kết quả đạt được và chỉ ra những hạn chế, đồng thời phân tích những nguyên nhân của kết quả và hạn chế còn tồn tại đó. Ngoài ra, đã xây dựng các quan điểm khoa học có tính khái quát lý luận và đề xuất các giải pháp toàn diện, có cơ sở khoa học, thực tiễn, có giá trị tham khảo nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương ở Việt Nam trong thời gian tới.
PGS.TS Vũ Thư, Viện Nhà nước và Pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học, Xã hội Việt Nam nhận xét, phản biện Đề tài
GS.TS. Vũ Công Giao, Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận xét, phản biện Đề tài.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Hội đồng cho rằng bất cập lớn nhất xuyên suốt cả 3 chương của Báo cáo là chưa đề cập đến vị trí, vai trò, chức năng rất quan trọng và cụ thể của Đảng trong cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước đối với chính quyền địa phương ở nước ta. Việc Đề tài chỉ nhằm mục tiêu nghiên cứu, đề xuất các giải pháp tăng cường kiểm soát quyền lực mà không đề cập đến việc đổi mới, thậm chí phải đổi mới căn bản cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước gắn liền đồng bộ với đổi mới cơ bản mô hình tổ chức chính quyền địa phương cho thấy, Nhóm nghiên cứu chưa thật sự nhận thức đầy đủ, sâu sắc về thực trạng, những bất cập, thách thức và yêu cầu đặt ra trong việc phải kiểm soát chặt chẽ, có hiệu lực, hiệu quả quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương, nhằm nâng cao hiệu quả của quản trị địa phương trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.
ThS. Nguyễn Phước Thọ, Nguyên Phó Vụ trưởng, Vụ pháp luật, Văn phòng Chính phủ nhận xét Đề tài
Tại Chương 1 và Chương 2, Nhóm nghiên cứu chưa tập trung nghiên cứu và đánh giá thực tiễn về các cơ sở tiền đề cần phải có để có thể thực hiện kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương. Đó là việc đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với chính quyền địa phương, phân định rõ ràng, minh bạch thẩm quyền lãnh đạo của tổ chức Đảng với chức năng, thẩm quyền của chính quyền địa phương; phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm giữa chính quyền Trung ương với chính quyền địa phương và giữa các cấp chính quyền địa phương; phân định rõ thẩm quyền và xác định rõ mối quan hệ giữa Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cùng cấp, giữa Ủy ban nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân; ứng dụng khoa học - công nghệ, thực hiện công khai, minh bạch, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số. Chính vì vậy, tại Chương 3 của Báo cáo, Nhóm nghiên cứu cũng chưa đề xuất các giải pháp cho vấn đề này.
Đồng thời, Nhóm nghiên cứu chưa xác định được khâu then chốt trong kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương hiện nay (kiểm soát của cấp trên hay kiểm soát trong nội bộ của từng cấp chính quyền địa phương; kiểm soát trong nội bộ giữa các cơ quan nhà nước hay kiểm soát từ xã hội). Ngoài ra, việc nêu các quan điểm tăng cường kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương chưa đầy đủ, toàn diện, sâu sắc. Do vậy, các quan điểm này chưa định hướng rõ nét, chưa hình thành được tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt cho đề xuất và xác định nội dung các giải pháp.
Quang cảnh buổi nghiệm thu
Phát biểu kết luận buổi nghiệm thu, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng, GS. TS. Phạm Hồng Thái, Chủ tịch Hội đồng cho rằng về cơ bản, kết quả nghiên cứu đã đạt được mục tiêu và hoàn thành các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra, góp phần làm sáng tỏ hơn cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương ở nước ta hiện nay. Các đề xuất của Đề tài về quan điểm và giải pháp tăng cường kiểm soát quyền lực nhà nước của chính quyền địa phương có giá trị tham khảo trong công tác giảng dạy, đào tạo; trong nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về chính quyền địa phương theo tinh thần đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý của Hội đồng để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.
Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng