Ngày 26/12/2023, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài khoa học cấp Bộ “Phương thức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” do TS. Lê Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước làm chủ nhiệm, Viện Khoa học tổ chức nhà nước là tổ chức chủ trì.
Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do TS. Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ làm chủ tịch.
TS. Thang Văn Phúc Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu
Tại buổi nghiệm thu, TS. Lê Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài. Theo Nhóm nghiên cứu, trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa mở cửa, hội nhập quốc tế và xu hướng toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, gắn liền với sự phát triển nhanh chóng về khoa học công - nghệ dựa trên nền tảng cách mạng công nghiệp 4.0, với sự ứng dụng rộng rãi công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tác động mạnh mẽ, toàn diện đến các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội cũng đặt ra yêu cầu phải tiếp tục cải cách, đổi mới phương thức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước (BMHCNN) cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Thực tiễn hoạt động của BMHCNN còn nhiều bất cập, hạn chế như: hoạt động của BMHCNN chưa bảo đảm tính thông suốt, thống nhất; tính công khai, minh bạch của nền hành chính và hiệu lực, hiệu quả thấp; trách nhiệm của từng thành viên và trách nhiệm của tập thể Chính phủ trong hoạt động chưa được quy định rõ ràng; một số quy định về hoạt động điều hành, lãnh đạo của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ chưa phù hợp; chưa phát huy được vai trò, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu trong quản lý, điều hành hành chính; giảm tính nhanh nhạy, thông suốt của các quyết định hành chính; chế độ trách nhiệm cá nhận và trách nhiệm tập thể khi xảy ra hậu quả từ các quyết định tập thể Ủy ban nhân dân chưa rõ ràng…Điều đó đã làm hạn chế nhất định đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương. Do vậy, việc triển khai nghiên cứu đề tài “Phương thức hoạt động của tổ chức bộ máy hành chính nhà nước Việt Nam – Những vấn đề lý luận và thực tiễn” là yêu cầu cấp thiết và có ý nghĩa quan trọng.
TS. Lê Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài
Đánh giá kết quả đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng Nhóm nghiên cứu đã phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn phương thức hoạt động của BMHCNN; khắc họa sâu hơn những đặc điểm để đưa ra khái niệm BMHCNN; xác định các yếu tố cấu thành của BMHCNN và các mối quan hệ của BMHCNN với đảng cầm quyền; quan hệ với các cơ quan hành chính với nhau theo chiều ngang, chiều dọc; quan hệ giữa BMHCNN với các hệ thống cơ quan khác của nhà nước như với cơ quan đại biểu, cơ quan tư pháp; quan hệ của BMHCNN với Nhân dân. Đồng thời, Nhóm nghiên cứu đã phân tích làm rõ được khái niệm, đặc điểm phương thức hoạt động của BMHCNN. Xác định rõ nội dung và hình thức thể hiện của phương thức hoạt động của BMHCNN. Giới thiệu được phương thức hoạt động của BMHCNN ở một số quốc gia trên thế giới như: Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, Cộng hòa liên bang Đức, Cộng hòa Pháp, Cộng hòa nhân dân Trung Hoa và rút ra được những giá trị tham khảo cho Việt Nam. Đánh giá được thực trạng phương thức hoạt động của BMHCNN ở Việt Nam bao gồm các vấn đề như: thực trạng của BMHCNN ở Việt Nam; thực trạng quy định pháp luật và thực tiễn thực hiện phương thức hoạt động của BMHCNN ở Việt Nam hiện nay. Trong phần này Nhóm nghiên cứu đã đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập, những quy định chưa được minh bạch của pháp luật. Phương thức hoạt động của BMHCNN ở Trung ương, địa phương và các mối quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với Đảng Cộng sản Việt Nam, với các cơ quan khác trong bộ máy nhà nước Việt Nam, vấn đề phân cấp, phân quyền của bộ máy hành chính nhà nước.
PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến, Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Bộ Nội vụ nhận xét Đề tài.
Mặt khác, Nhóm nghiên cứu đã nêu được những vấn đề đặt ra đối với đổi mới phương thức hoạt động của BMHCNN ở Việt Nam đáp ứng bối cảnh phát triển mới ở Việt Nam hiện nay. Đề tài đã nêu được buối cảnh, quan điểm mới phương thức hoạt động của BMHCNN ở Việt Nam gắn với phát triển kinh tế thị trường, xây dựng nhà nước pháp quyền, hội nhập, hợp tác quốc tế, dân chủ hóa đời sống nhà nước và xã hội, cách mạng công nghiệp 4.0, sử dụng trong quản lý nhà nước và nhu cầu xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch, dân chủ, pháp quyền, phục vụ Nhân dân. Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu đã đề xuất được một số giải pháp đổi mới phương thức hoạt động của BMHCNN ở Việt Nam có giá trị tham khảo trong nghiên cứu hoàn thiện chính sách pháp luật và thực tiễn hoạt động của BMHCNN ở Việt Nam.
GS.TS Phạm Hồng Thái, Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận xét, phản biện Đề tài
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Hội đồng cũng cho rằng ngoài các mối quan hệ giữa BMHCNN với đảng cầm quyền, các cơ quan nhà nước và Nhân dân nên bổ sung thêm mối quan hệ với các tổ chức khác trong xã hội như với các tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế để đầy đủ hơn; phần giới thiệu phương thức hoạt động của BMHCNN ở một số quốc gia trên thế giới nếu bám sát nội dung và hình thức của phương thức hoạt động của BMHCNN thì sẽ thuyết phục hơn; cần phân biệt giữa “phương thức” “hoạt động” và “cách thức” làm việc của BMHCNN; cần xác định BMHCNN thực hiện những hoạt động nào. Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu nên làm rõ cơ sở đề xuất cơ chế thủ trưởng cần làm rõ kết quả đạt được khi thí điểm tại Uỷ ban nhân dân phường, quận,…
Quang cảnh buổi nghiệm thu
Kết luận buổi nghiệm thu, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng, TS. Thang Văn Phúc, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự cố gắng của Nhóm nghiên cứu, cho rằng đây là Đề tài có tính cấp thiết cao, có ý nghĩa quan trọng góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận và thực tiễn về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện phương thức hoạt động của BMHCNN, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và dịch vụ công, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh mới của đất nước. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần tiếp thu, chỉnh sửa các ý kiến góp ý của Hội đồng để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.
Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng