Nghiệm thu đề tài “Giải quyết xung đột liên quan đến tôn giáo ở một số nước Đông Nam Á và kinh nghiệm cho Việt Nam”

Ngày 13/12/2023, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài “Giải quyết xung đột liên quan đến tôn giáo ở một số nước Đông Nam Á và kinh nghiệm cho Việt Nam” do TS. Lê Thị Liên - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách tôn giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ làm chủ nhiệm, Ban Tôn giáo Chính phủ là tổ chức chủ trì.

Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do GS.TS. Đỗ Quang Hưng, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội làm chủ tịch.

Tại buổi nghiệm thu, TS. Lê Thị Liên - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách tôn giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài. Trích dẫn từ Báo cáo chính trị tại Đại hội XIII của Đảng: “Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, song đang đứng trước nhiều trở ngại, khó khăn; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột cục bộ tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức, phức tạp và quyết liệt hơn, làm gia tăng rủi ro đối với môi trường kinh tế, chính trị, an ninh quốc tế”, Nhóm nghiên cứu đã chỉ ra trong đó có xung đột liên quan đến tôn giáo đang diễn biến phức tạp ở nhiều nơi trên thế giới. Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc, đa tín ngưỡng, tôn giáo. Trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc và cho đến hiện nay, xung đột liên quan đến tôn giáo đã xuất hiện với những tính chất, mức độ khác nhau, gây ra những hậu quả nghiêm trọng và có thể diễn biến phức tạp hơn, nếu không có những giải pháp hợp lý. Trên thực tế, Việt Nam đã và đang rất nỗ lực và thu được nhiều thành công trong xử lý những vấn đề liên quan đến tôn giáo theo hướng dân chủ, pháp quyền, tự do, bình đẳng. Nhưng những nguy cơ xung đột tôn giáo theo hướng phức tạp vẫn tiềm ẩn, và để ngăn chặn những nguy cơ đó, một trong những nhiệm vụ có ý nghĩa cần làm, đó là nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm giải quyết xung đột tôn giáo của các quốc gia trên thế giới trong đó có những quốc gia Đông Nam Á. Do vậy, Đề tài này có nhiệm vụ nghiên cứu, cung cấp những luận cứ khoa học góp phần gia tăng trí thức khoa học chuyên ngành, hoạch định và tổ chức thực hiện những chính sách có liên quan.

Đánh giá kết quả đạt được,, Hội đồng cho rằng Đề tài đã góp phần làm rõ thêm một số vấn đề lý luận về xung đột xã hội, xung đột tôn giáo, xung đột liên quan đến tôn giáo và giải quyết xung đột liên quan đến tôn giáo. Đề tài đã cung cấp nhiều thông tin,  tư liệu về thực trạng xung đột liên quan đến tôn giáo ở các nước Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philipine, Myanma cùng những tác động hai chiều của những xung đột đó. Nhóm nghiên cứu cũng đã cố gắng đi sâu giải thích nguyên nhân của những xung đột nói trên cũng như các biện pháp giải quyết xung đột mà chính phủ các quốc gia nói trên đã áp dụng cùng những hệ quả của nó. Bên cạnh đó, Nhóm nghiên cứu còn phân tích khái lược tình hình xung đột liên quan đến tôn giáo ở Việt Nam và từ những cơ sở lý luận và thực tiễn đó, Nhóm nghiên cứu đúc rút hai nhóm kinh nghiệm về phòng ngừa và giải quyết xung đột cho Việt Nam. Nhìn chung, Đề tài được thực hiện công phu, nghiêm túc; Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài có nội dung phong phú, thể hiện lao động khoa học nghiêm túc của Nhóm nghiên cứu và có nhiều ý tưởng khoa học đáng ghi nhận.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Hội đồng cũng cho rằng trong phần Mở đầu, cần điều chỉnh cấu trúc phần tổng quan tình hình nghiên cứu theo hướng tích hợp hơn; bổ sung thêm một số công trình nước ngoài liên quan trực tiếp đến Đề tài, nhất là các công trình có uy tín từ các quốc gia thuộc phạm vi nghiên cứu. Phần nhận định về kết quả nghiên cứu cần bám sát các nhiệm vụ nghiên cứu để rõ trọng tâm và làm nổi bật tính mới của Đề tài. Đồng thời, cần đảm bảo sự thống nhất trong cách viết một số mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng nghiên cứu.

Tại Chương 1, tên chương cần bao quát hơn; cần thống nhất cách hiểu khái niệm “xung đột”, phân biệt rõ hơn xung đột tôn giáo và xung đột liên quan đến tôn giáo. Làm rõ thêm nội hàm khái niệm “giải quyết xung đột liên quan đến tôn giáo”; Chương 2, cần chú ý cách trình bày một số nội dung trong phần nguyên nhân và phần cách thức giải quyết xung đột để đảm bảo logic hơn; Chương 3 phần kinh nghiệm được đúc rút nên chia thành hai nhóm tương ứng với nội hàm khái niệm. Ngoài ra, Nhóm nghiên cưu cần chỉnh sửa lại một số lỗi kỹ thuật,...

Phát biểu kết luận, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng GS. TS Đỗ Quang Hưng - Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự cố gắng của Nhóm nghiên cứu, cho rằng đây là Đề tài nghiên cứu có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn, có ý nghĩa thực sự to lớn trong bối cảnh và điều kiện hiện nay. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần tiếp thu, chỉnh sửa các ý kiến góp ý của Hội đồng để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.

Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.

Tin, ảnh: Đỗ Hồng