Hội thảo khoa học “Quản trị địa phương ở đơn vị hành chính (đô thị, tỉnh và cơ sở)”

Ngày 14/10/2025, tại tỉnh Quảng Ninh, Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động, tổ chức Hội thảo khoa học “Quản trị địa phương ở đơn vị hành chính (đô thị, tỉnh và cơ sở)”. TS. Vũ Xuân Thanh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động chủ trì Hội thảo.

Tham dự Hội thảo có TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ; đại diện các Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý; đại diện các đơn vị thuộc Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động.

TS. Vũ Xuân Thanh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Vũ Xuân Thanh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động nhấn mạnh, Hội thảo lần này được tổ chức trong khuôn khổ Chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ “Quản trị địa phương ở Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, thực hiện trong giai đoạn 2025 – 2027. Mục đích Hội thảo nhằm trao đổi, cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn về quản trị địa phương theo đặc thù của từng loại hình đơn vị hành chính (đô thị, tỉnh, cơ sở), qua đó đề xuất các giải pháp đột phá, khả thi, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản trị địa phương phù hợp với từng loại hình đơn vị hành chính, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong giai đoạn mới. TS. Vũ Xuân Thanh đề nghị các đại biểu, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý tập trung nghiên cứu, thảo luận, làm rõ hơn các vấn đề lý luận về quản trị địa phương ở đơn vị hành chính (đô thị, tỉnh và cơ sở): phân biệt giữa quản trị địa phương - chính quyền địa phương, chính quyền số, yêu cầu xây dựng chính quyền số trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; quản trị thông minh; giám sát và phản biện xã hội trong quản trị địa phương; cơ chế và trách nhiệm giải trình của các chủ thể quản trị địa phương. Đồng thời cũng thảo luận, trao đổi kinh nghiệm của một số nước về quản trị đô thị thông minh; quản trị địa phương ở các loại hình đơn vị hành chính; rút ra những bài học kinh nghiệm, giá trị tham khảo cho Việt Nam. Đặc biệt, cần làm rõ khái niệm đô thị, đặc trưng của quản trị đô thị cũng như thực trạng về quản trị địa phương theo từng loại hình đơn vị hành chính; đổi mới quản trị địa phương ở đơn vị hành chính cơ sở; thực trạng sự tham gia của cộng đồng trong giám sát và phản biện xã hội nhằm nâng cao trách nhiệm giải trình của chính quyền địa phương; hợp tác công - tư trong cung cấp dịch vụ công ở địa phương. Từ đó, đề xuất định hướng, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị địa phương phù hợp với từng loại hình đơn vị hành chính, đặc biệt trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp ở nước ta hiện nay.

TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ phát biểu tham luận tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, đề cập đến vai trò của các tổ chức hội trong quản trị địa phương ở đô thị. Trước đây, hoạt động của các tổ chức hội chỉ tập trung thuần túy vào thực hiện tôn chỉ, mục đích của hội, đôi khi tham gia vào phản biện xã hội, tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách của nhà nước trong lĩnh vực của hội, nhưng chưa thực sự khẳng định được vai trò, trách nhiệm của mình. Hiện tại, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chuyển từ quản lý nhà nước sang quản trị quốc gia, quản trị địa phương; ứng dụng mạnh mẽ các thành tựu của khoa học công nghệ và xu hướng hình thành kinh tế số, xã hội số, nền hành chính số... thì tổ chức và hoạt động của hội cần có sự đổi mới mạnh mẽ và nhanh chóng. Như vậy, mới phát huy vai trò và trách nhiệm của hội đối với xã hội. Vai trò đó, trước hết là từ các hội hoạt động trong phạm vi từng phường, xã rồi sau đó tới các hội hoạt động trong phạm vi tỉnh và toàn quốc.

PGS.TS. Lê Minh Thông, Nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban pháp luật Quốc hội phát biểu tham luận tại Hội thảo

PGS.TS. Lê Minh Thông, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, nhấn mạnh yêu cầu cấp bách về xây dựng chính quyền số trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tuy nhiên, Việt Nam đang gặp không ít khó khăn, bất cập và thách thức. Cụ thể, về thể chế quản trị và chuẩn mực dữ liệu, nước ta đang đi qua “thời điểm giao thời” giữa cũ và mới; dữ liệu và quy trình số hóa còn nhiều bất cập, không đồng bộ, khiến liên thông chưa được như kỳ vọng; nhân lực số ở tuyến cơ sở còn thiếu và mỏng; chênh lệch vùng, miền khiến kết quả không đồng đều. PGS.TS Lê Minh Thông cho rằng, xây dựng chính quyền số và vận dụng vào quản trị đô thị là xu hướng tất yếu trong tiến trình hiện đại hóa quản lý nhà nước. Tại nước ta, việc vận dụng mô hình số vào quản trị đô thị đang được các đô thị lớn như TP. HCM, Hà Nội, Đà Nẵng triển khai hiệu quả trong nhiều năm qua. Để tiếp tục phát triển bứt phá trong kỷ nguyên mới, các cấp chính quyền cần xem chuyển đổi số là nhiệm vụ chính trị, giữ cam kết “chuyển đổi số toàn diện”; hoàn thiện thể chế, đầu tư nguồn lực cho hạ tầng và con người, cũng như chú trọng bản đảm an ninh mạng.

PGS. TS. Trần Kim Chung, nguyên Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương phát biểu tham luận tại Hội thảo

Tại Hội thảo, PGS.TS. Trần Kim Chung, nguyên Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương trao đổi nội dung về hợp tác công tư trong cung cấp dịch vụ công đô thị. Ông cho rằng, vấn đề này là hoạt động quan trọng, cần thiết trong phát triển dịch vụ đô thị nói riêng và phát triển đô thị nói chung. Trên phương diện lý luận, hợp tác công tư cung ứng dịch vụ công đô thị có nhiều ưu điểm, hiệu quả, đặc biệt là giảm tải cho khu vực công và sự hạn chế của ngân sách. Bên cạnh đó, cũng có nhiều rủi ro đối với hoạt động này. Do đó, cần có một hệ thống giải pháp đồng bộ để tối ưu hóa hiệu quả và giảm rủi ro cho việc tiếp tục triển khai hợp tác công tư trong cung ứng dịch vụ công đô thị tại Việt Nam trong giai đoạn tới.

TS. Dương Quang Tung, nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước phát biểu tham luận tại Hội thảo

TS. Dương Quang Tung, nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước cho rằng, để tăng cường và nâng cao hiệu quả giám sát và phản biện xã hội trong thời gian hiện nay, cần thực hiện một số giải pháp chủ yếu như: xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, cơ chế thực hiện giám sát và phản biện xã hội một cách đồng bộ, cụ thể, có tính khả thi trong thực tiễn; đổi mới, nâng cao nhận thức của người dân, các chủ thể ngoài nhà nước cũng như của cán bộ, công chức về giám sát và phản biện xã hội; tăng cường tính công khai, minh bạch và thực hiện trách nhiệm giải trình của Chính phủ và chính quyền địa phương; phát huy tính chủ động, độc lập của truyền thông, báo chí trong việc thông tin các hoạt động của bộ máy Nhà nước và thực thi công vụ của cán bộ, công chức.

TS. Nguyễn Thị Kim Thoa, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự – hành chính, Bộ Tư pháp phát biểu tham luận tại Hội thảo

Đánh giá về các quy định pháp luật và đề xuất các giải pháp để người dân thực sự tham gia vào quá trình xây dựng, phản biện và giám sát các chính sách công ở đơn vị hành chính cấp tỉnh, TS. Nguyễn Thị Kim Thoa, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự – hành chính, Bộ Tư pháp cho rằng việc bảo đảm sự tham gia thực chất của nhân dân vào quá trình xây dựng, phản biện và giám sát chính sách công ở đơn vị hành chính cấp tỉnh không chỉ là một yêu cầu pháp lý xuất phát từ Hiến pháp và các đạo luật có liên quan, mà còn là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng quản trị công, củng cố niềm tin xã hội và phát huy dân chủ. Theo TS. Thoa: “Thực tiễn ở Việt Nam thời gian qua cho thấy, khi tiếng nói của người dân được tôn trọng và lắng nghe, chính sách trở nên sát thực tế hơn, giảm thiểu nguy cơ tham nhũng, lợi ích nhóm, đồng thời tạo được sự đồng thuận xã hội trong quá trình thực thi. Ngược lại, thiếu vắng sự tham gia của nhân dân dễ dẫn đến tình trạng chính sách xa rời đời sống, phát sinh mâu thuẫn, khiếu kiện, thậm chí làm chậm quá trình đổi mới quản trị công”.

Quang cảnh Hội thảo

Phát biểu bế mạc Hội thảo, TS. Vũ Xuân Thanh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động cảm ơn, ghi nhận và đánh giá cao các tham luận, các ý kiến đóng góp, trao đổi quý báu của các đại biểu tham dự Hội thảo, với tinh thần trách nhiệm và tâm huyết của mình, các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà quản lý đã trình bày các tham luận, các ý kiến phát biểu có hàm lượng khoa học cao, góp phần cung cấp thông tin hữu ích và gợi mở những định hướng, giải pháp cho quản trị địa phương phù hợp với đặc thù của từng loại hình đơn vị hành chính./.

Tin, ảnh: Đỗ Hồng

          Một số hình ảnh tại Hội thảo./.

TS. Đinh Duy Hòa, nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính, Bộ Nội vụ phát biểu tại Hội thảo

TS. Lê Việt Trung, Phó Vụ trưởng, Vụ Nghiên cứu khoa học tổ chức, cán bộ, Ban Tổ chức Trung ương phát biểu tại Hội thảo

Ông Nguyễn Văn Phương, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Bắc Ninh phát biểu tại Hội thảo

TS. Nguyễn Ngọc Vân, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước phát biểu tại Hội thảo

PGS.TS. Bùi Xuân Đức, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Mặt trận TQVN; Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển nguồn lực địa phương; Nguyên Trưởng Khoa Luật trường ĐH Đại Nam phát biểu tham luận tại Hội thảo