Ngày 28/8/2024, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Hoàn thiện thể chế quản lý vùng đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiệu lực, hiệu quả” do TS. Vũ Thị Mỹ Hằng, Giảng viên chính, Khoa Khoa học liên ngành, Học viện Hành chính Quốc gia làm chủ nhiệm.
Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do PGS.TS. Lê Minh Thông, Nguyên Phó Chủ nhiệm, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội làm chủ tịch.
PGS.TS. Lê Minh Thông - Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu
Tại buổi nghiệm thu, TS. Vũ Thị Mỹ Hằng, Giảng viên chính, Khoa Khoa học liên ngành, Học viện Hành chính Quốc gia thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài. Theo Nhóm nghiên cứu, thể chế vùng rõ ràng, minh bạch sẽ giúp tăng cường hiệu quả quản lý, tránh chồng chéo, phân tán trách nhiệm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phối hợp giữa các cấp chính quyền và các ngành chức năng. Tạo ra một môi trường kinh doanh ổn định, hấp dẫn đầu tư, thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm, nâng cao năng lực cạnh tranh của vùng. Thể chế vùng hoàn thiện sẽ giúp phân bổ nguồn lực hợp lý, giảm chênh lệch phát triển giữa các địa phương trong vùng, góp phần đảm bảo công bằng xã hội. Mỗi vùng có những lợi thế và khó khăn riêng. Thể chế vùng hoàn thiện sẽ giúp xác định rõ những lợi thế này và xây dựng các chính sách phù hợp để phát huy tối đa tiềm năng của mỗi vùng. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc hoàn thiện thể chế vùng là cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động hợp tác đầu tư, thương mại với các nước trong khu vực và trên thế giới. Thể chế vùng ở Việt Nam còn không ít bất cập đã làm giảm hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý vùng và quá trình hoàn thiện sẽ gặp nhiều thách thức. Thêm vào đó, đặt trong bối cảnh đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả, việc nghiên cứu đề tài “Hoàn thiện thể chế quản lý vùng đắp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiệu lực, hiệu quả” là thật sự cần thiết, có ý nghĩa khoa học cao.
TS. Vũ Thị Mỹ Hằng thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu Đề tài.
Đánh giá kết quả đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng Nhóm nghiên cứu đã trình bày được một số vấn đề lý luận có liên quan, đặc biệt là các khái niệm về vùng; quản lý vùng, quản lý theo vùng; khái niệm thể chế quản lý vùng, đặc điểm và nội dung hoàn thiện thể chế vùng. Đã phân tích và chỉ ra các nhân tố tác động đến thể chế quản lý vùng ở nước ta hiện nay và các điều kiện để đảm bảo hoàn thiện thể chế vùng đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả. Đồng thời, Nhóm nghiên cứu đã trình bày được một số mô hình về tổ chức vùng ở một số quốc gia trên thế giới như Pháp, Trung Quốc có giá trị tham khảo cho Việt Nam. Bên cạnh đó, đã nhận diện và đánh giá được thực trạng về thể chế quản lý vùng ở Việt Nam hiện nay thống nhất theo cách tiếp cận của Đề tài với các vấn đề về thể chế hợp tác kinh tế, tổ chức bộ máy, phát triển nguồn nhân lực trong quản lý vùng; thể chế về văn hóa xã hội, xây dựng và chia sẻ thông tin, dữ liệu trong quản lý vùng; thể chế về kiểm tra, giám sát trong quản lý vùng. Các đánh giá cơ bản xác đáng có căn cứ.
TS. Nguyễn Quốc Trường, Phó Viện trưởng, Viện Chiến lược phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận xét phản biện Đề tài
Ngoài ra, từ cách tiếp cận ở góc độ lý thuyết ở Chương 1 và các vấn đề từ thực tiễn ở Chương 2, Nhóm nghiên cứu đã đề ra hệ thống các quan điểm và giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý vùng đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả ở Việt Nam trong thời gian tới tương đối hợp lí và có tính khả thi. Nhìn chung, Nhóm nghiên cứu về cơ bản Báo cáo tổng hợp và các sản phẩm bám sát đề cương, thuyết minh được phê duyệt đạt yêu cầu đề ra.
TS. Lê Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ nhận xét phản biện Đề tài
PGS.TS. Trương Hồ Hải, Viện trưởng, Viện Nhà nước và Pháp luật, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhận xét phản biện Đề tài.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng, phần lý luận còn tản mạn, dài dòng cần viết ngắn gọn hơn; Nhóm nghiên cứu chưa chỉ rõ được mối liên hệ giữa hoàn thiện thể chế quản lý vùng với quản trị quốc gia. Bên cạnh đó, Nhóm nghiên cứu còn thiếu các phân tích về mặt thể chế (việc phân tích đánh giá hệ thống văn bản chưa rõ, chưa được bám sát). Các khuyến nghị chưa gắn nhiều với thể chế, hoàn thiện thể chế. Phần kinh nghiệm quốc tế, phần lớn giới thiệu khái quát về vùng ở các quốc gia nghiên cứu lựa chọn; phân tích thực tế hoàn thiện thể chế vùng ở một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mexico tương đối sơ lược, chưa thống nhất trong nội dung phân tích, nhiều nội dung chưa chính xác. Bên cạnh đó, Nhóm nghiên cứu cũng chưa chỉ ra được 06 vùng kinh tế - xã hội và 04 vùng kinh tế trọng điểm đã hợp lý hay chưa? cần phải thay thế bằng cách phân vùng khác không. Đối chiếu với thế giới yếu tố kĩ thuật phân tích lập ra các vùng hành chính kinh tế như thế nào? thời gian tới sẽ điều chỉnh mô hình quản lý vùng thống nhất theo hướng nào, đưa thành một cấp hành chính hay quản lý bằng một cơ quan của Chính phủ hay mô hình ủy ban, liên hợp phối hợp, Trung ương - địa phương, Trung ương cử người lãnh đạo ủy ban hay cơ chế phối hợp nói trên. Cơ quan quản lý vùng sẽ được lập như thế nào thì hiệu quả. Giải pháp đưa ra chủ yếu ở góc độ cải cách các mô hình không thống nhất hiện nay ở việc quy định rõ trách nhiệm, vai trò của cơ quan trong quản lý vùng thì chưa thực sự triệt để.
TS. Phạm Thị Thúy Nga, Phó Viện trưởng phụ trách, Viện Nhà nước và pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhận xét Đề tài
Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu cần tiếp tục làm rõ, hiện nay chúng ta đang đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền, cơ quan quản lý vùng sẽ tập trung thực hiện những nhiệm vụ cụ thể căn cứ những hạn chế đã nêu ra từ việc thực hiện các quy định về vùng và phát triển vùng thời gian qua và từ những vấn đề đã và sẽ phân quyền, phân cấp cho địa phương theo xu hướng phát triển chung,…
Quang cảnh buổi nghiệm thu
Phát biểu kết luận buổi nghiệm thu, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng PGS. TS. Lê Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự cố gắng của Nhóm nghiên cứu, cho rằng đây là chủ đề nghiên cứu khoa học được thực hiện công phu, nghiêm túc, hoàn thành tốt, mục tiêu và các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần phải tiếp thu các ý kiến góp ý của Hội đồng nghiệm thu để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.
Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng