Luận cứ khoa học phân định công chức với viên chức
Chủ nhiệm:
TS. Nguyễn Minh Phương
Năm đăng ký:
2004
Năm nghiệm thu:
2005
Tóm tắt:
Luận cứ khoa học phân định công chức với viên chức
Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Minh Phương
Năm đăng ký: 2004
Năm nghiệm thu: 2005
Xếp loại: Tốt
Mục tiêu của đề tài:
Nghiên cứu các luận cứ khoa học phân định công chức với viên chức, xác định tiêu chí của từng loại đối tượng, góp phần phục vụ xây dựng hệ thống pháp luật chuyên biệt đối với từng đối tượng, tạo cơ sở pháp lý cho quá trình xây dựng, quản lý và sử dụng có hiệu quả đội ngũ công chức, viên chức trong thời kỳ mới.
Kết cấu của đề tài: gồm 3 chương
Chương 1: Thực trạng phân định công chức với viên chức hiện nay.
Chương 2: Cơ sở khoa học phân định công chức viên chức.
Chương 3: Những đề xuất, kiến nghị tiếp tục hoàn thiện việc phân định công chức, viên chức.
Những nội dung chính của đề tài:
Ngay trong chương 1, đề tài đã đi sâu phân tích và mô tả diễn biến và tiến trình phân định công chức với viên chức trong công tác quản lý cán bộ, công chức ở Việt Nam từ năm 1945 đến nay và rút ra một số nhận xét.
- Ngay từ những năm 1950, quan niệm về công chức trong các Sắc lệnh 188/SL và 76/SL ban hành Quy chế công chức đã xác định rõ tính chuyên nghiệp của công chức, về cơ bản là theo chế độ chức nghiệp, nhưng phải có nghĩa vụ phục vụ nhiệm vụ chính trị, phục vụ nhân dân, trung thành với Chính phủ. Tuy nhiên, do nhu cầu cách mạng thời bấy giờ, trên thực tế dần dần khái niệm “công chức”, “viên chức” đã được thay thế bằng khái niệm cán bộ, công nhân viên nói chung. Cùng với cơ chế quản lý kinh tế tập trung quan liêu bao cấp, hệ thống các văn bản pháp quy điều chỉnh các quan hệ xã hội, quan hệ chức vụ của cán bộ, công nhân viên chức chủ yếu theo ngành luật lao động của hệ thống XHCN nên khái niệm công chức, viên chức không được nhận thức và phân định một cách rõ ràng.
- Giai đoạn 1980-1992, bắt đầu có sự điều chỉnh pháp luật đối với đội ngũ cán bộ, công nhân viên chức nhà nước theo hướng phân biệt những người làm việc trong các cơ quan hành chính- sự nghiệp nhà nước với những người làm việc trong các tổ chức kinh tế nhà nước. Nghị định 169/HĐBT ban hành ngày 25/5/1991 đã đưa ra khái niệm công chức với nội dung phân biệt công chức và viên chức theo hướng quan niệm viên chức bao trùm lên công chức, công chức chỉ là một bộ phận của viên chức. Tuy vậy về cơ bản ở giai đoạn này vẫn chưa có sự thống nhất cả trên phương diện pháp lý lẫn trong nhận thức về xác định công chức và viên chức
- Giai đoạn 1992 đến nay, cả ba khái niệm “cán bộ”, “công chức”, “viên chức” đồng thời được sử dụng và cũng chưa có sự phân biệt thật rõ ràng, rành mạch nội hàm của từng khái niệm. Pháp lệnh Cán bộ, công chức sửa đổi, bổ sung năm 2003 cùng với các Nghị định của Chính phủ bước đầu phân định công chức trong các cơ quan nhà nước với viên chức trong các đơn vị, sự nghiệp, dịch vụ công. Tuy nhiên, Pháp lệnh vẫn chưa phân định tách bạch đội ngũ công chức hành chính nhà nước với tư cách là lực lượng thừa hành quyền lực nhà nước, hoạt động công vụ có tính chuyên môn, thường xuyên và tương đối ổn định với đội ngũ viên chức, là những người được giao nhiệm vụ trong các đơn vị sự nghiệp của nhà nước, do đó chưa xây dựng được từng khung pháp lý riêng phù hợp với tính chất, đặc điểm của từng loại đối tượng.
Trong chương 2, đề tài đã phân tích, đánh giá thực trạng phân định công chức với viên chức trong một số nội dung quản lý cán bộ, công chức, cụ thể như: tuyển dụng; đào tạo, bồi dưỡng; chế độ tiền lương; kỹ luật, khen thưởng.
Đề tài đã xác định các quan điểm phân định công chức với viên chức ở Việt Nam hiện nay:
- Phân định công chức với viên chức căn cứ theo tính chất của cơ quan, tổ chức mà công chức hoặc viên chức làm việc cũng như đặc điểm nghề nghiệp của họ.
- Phân định công chức phải được thể hiện trong các nội dung quản lý cụ thể như tuyển dụng; đào tạo, bồi dưỡng; tiền lương, thời gian làm việc…
- Phân định công chức với viên chức phải đáp ứng yêu cầu tách hoạt động quản lý nhà nước với hoạt động sự nghiệp, dịch vụ công.
- Phân định rõ công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước với viên chức của các đơn vị sự nghiệp, dịch vụ công nhằm khắc phục tình trạng “hành chính hoá”các hoạt động sự nghiệp.
Nhóm nghiên cứu đã đưa ra đề xuất và phân tích những tiêu chí cơ bản phân định công chức với viên chức:
|
Công chức
|
|
Viên chức
|
|
1. Nhân danh quyền lực nhà nước (công quyền)
|
|
1. Không nhân danh quyền lực nhà nước.
|
|
2. Làm việc tại một cơ quan nhà nước có thẩm quyền hành chính hoặc tư pháp.
|
|
2. Làm việc tại 1 cơ quan, tổ chức sự nghiệp, dịch vụ công của Nhà nước.
|
|
3. Cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm công vụ về hành vi hành chính của công chức.
|
|
3. Cơ quan sự nghiệp không có trách nhiệm công vụ, người viên chức không bị kiện ra toà hành chính.
|
|
4. Nhận một nhiệm vụ thường xuyên (làm việc suốt đời tới khi nghỉ hưu, nếu không có sai phạm).
|
|
4. Có thể nhận 1 nhiệm vụ thường xuyên, có thể thay đổi nhiệm vụ.
|
|
5.Thời gian lao động chủ yếu theo “ngày, giờ hành chính”
|
|
5. Thời gian lao động linh hoạt, tuỳ theo yêu cầu đặc thù của chuyên môn
|
|
6. Hưởng lương và hoạt động bằng ngân sách.
|
|
6. Hưởng lương và hoạt động bằng các nguồn thu của cơ quan sự nghiệp. Nếu cần thiết, ngân sách có thể trợ cấp.
|
Những đề xuất, kiến nghị tiếp tục hoàn thiện việc phân định công chức với viên chức, đó là:
- Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thể chế quản lý cán bộ, công chức theo hướng tách bạch giữa công chức và viên chức, trong đó phải làm rõ các khái niệm “cán bộ”, “công chức”, “viên chức”; rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để phát hiện những điểm mâu thuẫn trong việc sử dụng các khái niệm nêu trên để có biện pháp xử lý; sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến cơ chế quản lý đối với đội ngũ nhân viên nhà nước, nhất là về chế độ, chính sách lao động, bảo hiểm, lương hưu…đảm bảo quyền lợi cho viên chức trong các đơn vị sự nghiệp; tăng cường công tác tuyên truyền để thay đổi nhận thức của người dân và của cả đội ngũ cán bộ, công chức hiểu về tên gọi “công chức” hoặc “viên chức’.
- Trên cơ sở phân biệt rõ khái niệm công chức và viên chức đề tài đã đề xuất những giải pháp cụ thể để hoàn thiện cơ chế quản lý công chức, viên chức trong một số nội dung quản lý như công tác tuyển dụng công chức, viên chức, đào tạo, bồi dưỡng và đổi mới cơ chế quản lý, chi trả tiền lương…
- Tiếp tục tách bạch công chức hành chính với các đối tượng công chức khác; nghiên cứu xây dựng Luật công vụ.
+ Trên cơ sở phân tích rõ vị trí, vai trò và đặc điểm, tính chất hoạt động của đội ngũ công chức hành chính nhà nước, tiếp tục phân định công chức hành chính nhà nước với công chức trong các cơ quan nhà nước khác để xây dựng cơ chế quản lý phù hợp.
+ Để phục vụ việc xây dựng Luật Công vụ, cần tập trung nghiên cứu giải quyết 2 nhóm vấn đề là: 1) phân loại công chức, xác định những phẩm chất, năng lực cần thiết cho các vị trí việc làm và xác định các nguyên tắc, các yếu tố và mối liên hệ qua lại của công vụ; 2) tạo môi trường pháp lý để phối hợp, điều chỉnh công vụ ở các cấp, các ngành, đảm bảo sự cân bằng, hài hòa giữa nghĩa vụ, quyền lợi và trách nhiệm của công chức; giữa tổ chức bộ máy nhà nước và chức vụ của công chức; giữa các điều kiện kinh tế xã hội và những bảo đảm cho công chức.
Thành viên đề tài:
Từ khóa: