VĂN HOÁ CÔNG VỤ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chủ nhiệm: TS. Huỳnh Văn Thới

Năm đăng ký: 2014

Năm nghiệm thu: 2016

Tóm tắt:

1. Tính cấp thiết của đề tài
- Với tư cách một lĩnh vực, một loại hình hoạt động của xã hội, hoạt động công vụ chính là một trong những hoạt động thể hiện năng lực sáng tạo của con người. Hoạt động công vụ cũng chính là mảnh đất để các yếu tố văn hoá nảy mầm và phát triển. Đồng thời, đến lượt mình, văn hoá công vụ là động lực, là sự đảm bảo cho hoạt động quản lý nhà nước có hiệu quả. Thực tiễn cho thấy, hiệu quả của hoạt động công vụ vừa phụ thuộc vào phương thức quản lý, vừa phụ thuộc vào các chủ thể quản lý. Vì thế, để nâng cao hiệu quả hoạt động công vụ, cần phải nâng cao văn hoá của cả phương thức quản lý lẫn nhân cách người quản lý.
- Sự nghiệp đổi mới đất nước vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” đang đặt ra cho nền công vụ hàng loạt các vấn đề cần giải quyết. Đó là vấn đề quản lý trong một môi trường biến động nhanh hơn. Nền công vụ phải hướng đến những chuẩn mực hành chính khu vực và quốc tế, có khả năng dự báo, khả năng ứng phó với sự thay đổi, trở thành đòn bẩy cho quá trình phát triển quốc gia. Chính những điều đó đòi hỏi phải mở rộng và gia tăng phương diện văn hóa của nền công vụ. Nền công vụ của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân đòi hỏi nền công vụ cần phải thực sự có tính văn hoá, vì con người, phục vụ nhân dân, bảo đảm tính nhân văn trong hoạt động của nền công vụ.
- Trong những năm qua, cải cách hành chính ở Việt Nam đã đem lại nhiều kết quả nhưng hoạt động công vụ vẫn chưa thực sự đáp ứng được kỳ vọng, mong đợi của nhân dân. Để nền công vụ hoạt động ngày càng có hiệu lực, hiệu quả, cần phải đẩy mạnh hơn nữa cải cách hành chính, làm cho cải cách hành chính đi vào thực chất, nâng cao hàm lượng văn hoá của hoạt động công vụ, cần hoàn thiện, phát triển văn hoá công vụ, xây dựng những chuẩn mực mới của văn hoá công vụ, tạo định hướng cho nền công vụ vận động và phát triển.
- Đối với nền công vụ, sức mạnh của nền công vụ chính là phát huy cao nhất năng lực thực thi công vụ của công chức, xây dựng nền công vụ có năng lực, có tầm nhìn, có khả năng quản lý và thúc đẩy sự phát triển. Công vụ là nơi tụ điểm, biểu hiện rõ nhất, tập trung nhất những ưu việt của chế độ, cũng như các nhược điểm, khuyết điểm của bộ máy nhà nước trong giai đoạn cách mạng mới. Vì vậy, để củng cố lòng tin của người dân vào chế độ và thay đổi để thích ứng với tình hình mới, cải cách công vụ thực sự là trọng tâm trong công cuộc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Để các mục tiêu cải cách công vụ được hiện thực hoá, yếu tố văn hoá công vụ cần được đặc biệt chú ý. Văn hoá công vụ tạo động lực cho cải cách, duy trì và phát triển những thành tựu của cải cách.
- Trong sự phát triển của nền công vụ Việt nam, vấn đề văn hoá công vụ đã từng bước được chú ý với các cấp độ, các góc độ tiếp cận khác nhau. Thực tiễn đã chỉ rõ văn hoá công vụ ở Việt Nam bên cạnh những mặt tích cực thì còn không ít những hạn chế, thể hiện ở sự thiếu tính cam kết, thiếu tầm nhìn, thiếu tính định lượng, thiếu chuyên nghiệp của nền công vụ. Các yếu tố phản tác động vào quá trình công vụ, quá trình tuyển dụng, đánh giá, sử dụng, quản lý, tác động vào quan hệ nội bộ nền công vụ, tác động vào quan hệ giữa cán bộ, công chức và công dân, tổ chức, tác động vào quá trình cải cách hành chính từ thiết lập mục tiêu, xác định chiến lược đến việc duy trì và phát triển các thành tựu cải cách để làm cho văn hóa công vụ suy thoái ở nhiều khu vực. Phát triển, hoàn thiện văn hoá công vụ, vì vậy, trở thành động lực quan trọng để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của nền công vụ.
- Có thể khẳng định, việc nghiên cứu đề tài có ý nghĩa cấp thiết về mặt luận và thực tiễn. Việc nghiên cứu đề tài thành công sẽ tác động tích cực đến nhận thức của các cơ quan nhà nước, cộng đồng xã hội về vấn đề văn hoá công vụ, tạo đột phá trong hoàn thiện và phát triển văn hoá công vụ, bảo đảm văn hoá công vụ Việt Nam vừa phù hợp với điều kiện của Việt Nam, vừa tiếp cận với trình độ chung của khu vực và quốc tế.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
a) Mục tiêu
Trên cơ sở khung lý thuyết về văn hóa công vụ, vai trò của văn hoá công vụ, đánh giá thực trạng văn hoá công vụ ở Việt Nam hiện nay bằng bộ tiêu chí, xây dựng hệ giá trị, định hướng, giải pháp nhằm phát triển văn hoá công vụ Việt Nam phù hợp với điều kiện của Việt Nam và tiếp cận với trình độ chung của khu vực và quốc tế.
b) Nhiệm vụ
- Hệ thống hoá các vấn đề lý luận về văn hoá công vụ, làm rõ nội hàm khái niệm văn hoá công vụ, cấu trúc, đặc điểm, nội dung của văn hoá công vụ;
- Phân tích vai trò của văn hoá công vụ đối với tổng thể hoạt động của nền công vụ;
- Phân tích, luận giải cơ sở hình thành văn hoá công vụ, các nhân tố tác động đến văn hoá công vụ;
- Đánh giá thực trạng văn hoá công vụ ở Việt Nam trong các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương, của chính quyền ở đô thị và nông thôn, của các nhóm cán bộ, công chức, chỉ ra những giá trị tích cực, những giá trị cần kế thừa, phát triển và những hạn chế, yếu kém cần khắc phục;
- Luận giải những vấn đề lớn đang đặt ra đối với văn hoá công vụ Việt Nam;
- Xây dựng định hướng, khung giá trị, tiêu chí phát triển văn hoá công vụ Việt Nam;
- Xây dựng hệ thống giải pháp phát triển văn hoá công vụ Việt Nam.
3. Nội dung và kết cấu của đề tài
Đề tài gồm phần mở đầu, nộidung chính; kết luận, tài liệu tham khảo, các phụ lục. Nội dung chính của đề tài gồm:
Chương 1. Cơ sở lý luận và phương pháp luận nghiên cứu văn hóa công vụ ở Việt Nam
1.1. Khái quát về văn hóa công vụ
1.2. Các nhân tố tác động đến văn hóa công vụ
1.3. Đánh giá văn hóa công vụ
Chương 2. Sự phát triển của văn hóa công vụ ở Việt Nam qua các thời kỳ và kinh nghiệm nước ngoài về phát triển của văn hóa công vụ
2.1. Sự phát triển của Văn hóa công vụ Việt Nam qua các thời kỳ
2.2. Kinh nghiệm nước ngoài về phát triển văn hóa công vụ
Chương 3. Thực trạng văn hóa công vụ ở Việt Nam hiện nay
3.1. Đánh giá thực trạng văn hóa công vụ ở Việt Nam hiện nay
3.2. Đánh giá chung thực trạng văn hóa công vụ ở Việt Nam hiện nay
Chương 4. Định hướng, giải pháp phát triển của văn hóa công vụ ở Việt Nam
4.1. Bối cảnh phát triển văn hóa công vụ ở Việt Nam trong thời gian tới
4.2. Định hướng phát triển văn hóa công vụ ở Việt Nam
4.3. Giải pháp phát triển văn hóa công vụ ở Việt Nam
4. Những đề xuất, kiến nghị
Từ kết quả nghiên cứu đề tài Ban chủ nhiệm đề tài đề xuất, kiến nghị một số nội dung sau:
Thứ nhất, cần nhận thức đầy đủ về văn hóa công vụ và vai trò của văn hóa công vụ đối với nền công vụ.
Thứ hai, tập trung nỗ lực của Đảng, Nhà nước, xã hội và nhân dân vào công cuộc xây dựng và phát triển văn hóa công vụ. Văn hóa công vụ cần trở thành định hướng hành vi cho cán bộ, công chức.
Thứ ba, thể chế hóa các hệ tiêu chí văn hóa công vụ: phục vụ nhân dân, liêm chính, minh bạch, công bằng, dân chủ, tuân thủ pháp luật, trách nhiệm, chuyên nghiệp trở thành những quy định về chuẩn mực văn hóa công vụ, đạo đức công vụ, là tiêu chuẩn để phân loại, đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức.
Thứ tư, xây dựng bộ quy tắc ứng xử, hiến chương nghề nghiệp và cam kết thực hiện văn hoá công vụ trong bộ máy nhà nước
Thứ năm, luật hoá đầy đủ trách nhiệm công chức, đạo đức công vụ và hình thành một cơ chế giám sát chặt chẽ, có chế tài nghiêm minh đối với những vi phạm về đạo đức và trách nhiệm của công chức. Xây dựng một cơ chế công vụ thật minh bạch, công khai, dân chủ và luôn được giám sát từ nhiều phía khác nhau, một loại cơ chế nhằm bảo đảm trách nhiệm công vụ đạo đức công vụ.
Thứ sáu, phát huy hiệu quả cơ chế kiểm tra giám sát của các cơ quan, đoàn thể và nhân dân
Thứ bảy, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm đạo đức công chức
Thứ tám, nâng cao chất lượng, hiệu quả cải cách công vụ, công chức.