Cơ sở khoa học xác định địa vị pháp lý của chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay
Chủ nhiệm:
TS. Hoàng Thị Giang
Năm đăng ký:
-1
Năm nghiệm thu:
-1
Tóm tắt:
CƠ SỞ KHOA HỌC XÁC ĐỊNH ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Chủ nhiệm đề tài: TS. Hoàng Thị Giang
Năm đăng ký: 2023
Năm nghiệm thu: 2023
Xếp loại: Đạt
1. Mục tiêu của đề tài
Trên cơ sở nhận diện cơ sở khoa học quyết định địa vị pháp lý, làm rõ thực tiễn địa vị pháp lý CQĐP, đề tài đề xuất giải pháp hoàn thiện địa vị pháp lý của CQĐP ở Việt Nam hiện nay.
2. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được kết cấu thành 03 chương:
Chương 1. Những vấn đề lý luận về địa vị pháp lý của chính quyền địa phương;
Chương 2. Thực trạng địa vị pháp lý của chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay.
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện địa vị pháp lý của chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay.
3. Những nội dung chính của đề tài
3.1. Chương 1 đề tài làm rõ những vấn đề lý luận ĐVPL của CQĐP: Tập quyền, tản quyền, phân quyền; Tự quản địa phương; Chính quyền địa phương; Quan niệm về địa vị pháp lý của cơ quan nhà nước; Địa vị pháp lý của chính quyền địa phương
Trong Chương 1, đề tài cũng đã phân biệt địa vị pháp lý của các cơ quan cấu thành chính quyền địa phương: Địa vị pháp lý CQĐP nông thôn và địa vị pháp lý CQĐP đô thị; địa vị pháp lý CQĐP hải đảo; Địa vị pháp lý CQĐP đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Đề tài đã phân tích các yếu tố cấu thành địa vị pháp lý của CQĐP, đó là: 1) Vị trí của CQĐP trong hệ thống tổ chức chính quyền nhà nước thống nhất. 2) trình tự thành lập: tùy thuộc vào từng mô hình, nó có thể do CQTW lập ra hoặc do nhân dân địa phương thiết lập. 3) Chức năng của CQĐP. 4) Chế độ trách nhiệm: chịu trách nhiệm trước cơ quan trung ương và trước nhân dân địa phương. 5) Phạm vi tác động của thẩm quyền. 6) Nguồn tài chính.
Đề tài đã phân tích việc phân quyền, phân cấp giữa trung ương và địa phương là cơ sở để xác định địa vị pháp lý của chính quyền địa phương hiện nay, làm cơ sở xác định ĐVPL của CQĐP hiện nay.
Đề tài cũng chỉ ra 05 yếu tố ảnh hưởng đến ĐVPL của CQĐP như: Cơ sở chính trị. Mô hình tổ chức quyền lực nhà nước, các quy định của pháp luật, chất lượng của nền hành chính và năng lực đội ngũ cán bộ, công chức, điều kiện cơ sở vật chất của CQĐP, xu hướng cải cách, số hóa ảnh hưởng đến ĐVPL của CQĐP.
Trong chương này, đề tài cũng nghiên cứu thực tiễn ĐVPL của CQĐP ở một số quốc gia trên thế giới như: Vương quốc Anh, Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Cộng hòa Pháp, Nhật Bản và phân tích giá trị tham khảo cho Việt Nam trong việc xác định ĐVPL của CQĐP.
3.2. Chương 2, đánh giá thực trạng địa vị pháp lý của chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay, cụ thể:
Đề tài đã khái quát địa vị pháp lý của CQĐP từ năm 2013 đến nay: về ĐVHC; về mô hình tổ chức CQĐP ở các ĐVHC; về nhiệm vụ, quyền hạn của CQĐP.
Chương này, đề tài đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng việc quy định ĐVPL của CQĐP và thực tiễn hoạt động của CQĐP: 1) cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc TW); 2) Địa vị pháp lý CQĐP cấp huyện (huyện, quận); 3) Địa vị pháp lý CQĐP cấp xã (xã, phường, thị trấn); 4) Địa vị pháp lý của CQĐP ở hải đảo; 5) Địa vị pháp lý của CQĐP ở ĐVHC – kinh tế đặc biệt.
Đề tài đã phân tích thực tiễn ĐVPL CQĐP qua các nội dung: 1) Vị trí, vao trò; 2) Trình tự thành lập; 3) Về nhiệm vụ, quyền hạn; 4) Chế độ trách nhiệm; 5) Phạm vi tác động
1) vị trí, vai trò CQĐP; 2) về thành lập, cơ cấu tổ chức; 3) nhiệm vụ, quyền hạn của CQĐP; 4) chế độ báo cáo của CQĐP; 5) về thẩm quyền chính quyền; 6) sử dụng con dấu
Đề tài đã nhận xét, đánh giá về thực tiễn ĐVPL của CQĐP ở Việt Nam: Kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân.
3.3. Chương 3, đề tài đề xuất 06 quan điểm hoàn thiện ĐVPL của CQĐP là: 1) Tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho CQĐP các cấp; 2) Bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thống nhất và thông suốt của Trung ương; đồng thời phát huy quyền tự chủ, tính năng động, sáng tạo của CQĐP các cấp; 3) Xác định ĐVPL của CQĐP phải coi trọng tính đặc thù của mỗi địa phương, mỗi khu vực, mỗi vùng lãnh thổ; 4) Tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của CQĐP; 5) Có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương trong quản lý CQĐP; 6) Đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa trung ương và địa phương.
Đề tài đề xuất 07 hoàn thiện địa vị pháp lý của CQĐP Việt Nam hiện nay, bao gồm: 1) Hoàn thiện pháp luật về địa vị pháp lý của chính quyền địa phương; 2) Sửa đổi cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương; 3) Đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa trung ương và địa phương, giữa các cấp CQĐP; 4) Bảo đảm nguồn tài chính - ngân sách phù hợp với ĐVPL từng cấp chính quyền địa phương; 5) Triển khai mạnh mẽ việc xây dựng, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số của các cấp CQĐP; 6) Xây dựng mô hình quản trị địa phương; 7) Tăng cường kiểm tra giữa chính quyền trung ương và CQĐP.
Chương này, đề tài đã đề xuất, kiến nghị một số nội dung liên quan đến việc hoàn thiện ĐVPL của CQĐP đối với: Quốc hội, Chính phủ, CQĐP các cấp (Đối với CQĐP cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đối với CQĐP cấp quận, huyện và đối với CQĐP cấp xã, phường, thị trấn)./.
Thành viên đề tài:
Từ khóa: