Nghiên cứu việc chia tách, sáp nhập, lập mới và nâng cấp đơn vị hành chính cơ sở ở miền núi và vùng dân tộc thiểu số Tây Nguyên

Chủ nhiệm: Huỳnh Thanh Bình

Năm đăng ký: 2004

Năm nghiệm thu: 2006

Tóm tắt:

Nghiên cứu việc chia tách, sáp nhập, lập mới và nâng cấp đơn vị hành chính cơ sở ở miền núi và vùng dân tộc thiểu số Tây Nguyên

Chủ nhiệm đề tài: Huỳnh Thanh Bình

Năm đăng ký: 2004

Năm nghiệm thu: 2006

Xếp loại: Tốt

Mục tiêu của đề tài:

Nghiên cứu việc chia tách, sáp nhập, lập mới và nâng cấp đơn vị hành chính cơ sở ở miền núi và vùng dân tộc thiểu số Tây Nguyên, trên cơ sở đó xác định quy mô hợp lý đơn vị hành chính cơ sở phù hợp với khả năng tổ chức quản lý, phát triển kinh tế- xã hội, đảm bảo an ninh trật tự ở địa bàn cơ sở miền núi và vùng dân tộc thiểu số các tỉnh Tây Nguyên.

Kết cấu đề tài: gồm 4 phần

Phần I: Giới thiệu đặc điểm địa lý tự nhiên và những yếu tố có liên quan đến việc hình thành các khu vực dân cư ở vùng Tây Nguyên.

Phần II: Những biến động về dân số và đơn vị hành chính cơ sở ở vùng dân tộc thiểu số Tây Nguyên qua các thời kỳ.

Phần III: Nghiên cứu việc chia tách, sáp nhập, lập mới và nâng cấp đơn vị hành chính cơ sở ở miền núi và vùng dân tộc thiểu số Tây Nguyên trong thời gian qua. Những kết quả và những hạn chế.

Phần IV: Xác định quy mô hợp lý của các loại hình cơ sở để làm căn cứ cho việc chia tách, sáp nhập, lập mới và nâng cấp đơn vị cơ sở trong thời gian tới.

Những nội dung chính của đề tài:

Trong phần I, đề tài đã phác hoạ những nét cơ bản về kinh tế - xã hội, dân cư, an ninh chính trị, trật tự xã hội và vấn đề tôn giáo các tỉnh thuộc vùng núi Tây Nguyên.

Phần II, nhóm nghiên cứu đã phân tích những biến động về dân số và đơn vị hành chính cơ sở ở khu vực Tây Nguyên qua từng thời kỳ lịch sử - đây là những yếu tố chi phối và ảnh hưởng đến sự hình thành các khu vực dân cư. Buôn làng là tổ chức xã hội phổ biến ở vùng Tây Nguyên trước năm 1975, trong thời gian chiến tranh chống Mỹ, buôn làng cổ truyền của các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên đã bị xoá sạch, phần lớn bị địch dồn vào các khu đồn, ấp chiến lược, sống tập trung. Việc di dân đến vùng Tây Nguyên diễn ra thường xuyên, liên tục suốt nửa cuối thế kỷ 20, đây là một trong những nguyên nhân chính đưa đến việc sáp nhập, chia tách đơn vị hành chính cơ sở, các nguyên nhân khác: sáp nhập, chia nhỏ để phù hợp với khả năng tổ chức quản lý, nâng cấp một số xã nông thôn hoặc một số xã ở đô thị thành thị trấn, phường…

Phần III, đề tài đã phân tích một số quyết định chia tách đơn vị hành chính cơ sở từ năm 1980 đến 2000, trong vòng 20 năm các tỉnh Tây Nguyên đã nhận được khoảng 55 nghị định, quyết định về chia tách, lập mới và nâng cấp đơn vị hành chính cơ sở. Số xã được chia 70 xã, số xã mới 160, số xã tăng thêm 90 xã, lập mới 16 phường và 14 thị trấn… Đánh giá việc chia tách đơn vị hành chính cơ sở từ sau giải phóng 1975 đến nay cho thấy, việc các tỉnh chia tách, lập mới trên 120 đơn vị hành chính cơ sở nhằm quản lý dân số tăng thêm, đảm bảo sản xuất, đời sống, y tế, giáo dục, an ninh trật tự, ổn định đời sống, giao thông thuận lợi… Tuy nhiên, qua khảo sát trên 100 đơn vị cơ sở mới chia tách, lập mới cho thấy hầu hết các đơn vị mới vẫn còn gặp nhiều khó khăn, cơ sở vật chất nghèo nàn, thiếu cán bộ, các điểm dân cư vẫn sống rải rác trên địa bàn rộng, đời sống rất khó khăn… một số tình trạng chia tách quá nhỏ, manh mún và phân tán; các yếu tố chia tách, lập mới chỉ căn cứ vào đất rộng, dân đông mà chưa xem xét đến nhiều yếu tố khác như: cộng đồng đa sắc tộc, vấn đề kinh tế, văn hoá, tôn giáo…(đều có các dẫn chứng cụ thể và phụ lục kèm theo trong đề tài).

Thực tế, quy mô về dân số và diện tích đơn vị hành chính cơ sở các tỉnh Tây Nguyên đã chứng minh quan điểm “chia nhỏ để dễ quản lý” chưa thật sự mang lại kết quả như mong muốn, chưa tạo ra động lực để các đơn vị cơ sở ở vùng dân tộc thiểu số Tây Nguyên phát triển. Như vậy, tiêu chí hàng đầu để xác định quy mô đơn vị hành chính cơ sở là kinh tế, sau đấy mới các yếu tố: dân số, diện tích.

Phần IV, đề tài đã đề xuất một số giải pháp:

- Ổn định quy mô đơn vị hành chính cơ sở để phát triển lâu dài, bền vững;

- Lập xã mới ở những nơi hội đủ các yếu tố về địa lý, dân cư, có điều kiện phát triển kinh tế ổn định lâu dài;

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế các xã thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng núi cao, vùng biên giới cho phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán canh tác của cộng đồng;

- Phân loại đơn vị hành chính cơ sở để tăng cường khả năng tổ chức, quản lý;

- Chính sách đối với đơn vị hành chính cơ sở;

- Tăng cường củng cố thôn, buôn là biện pháp tốt để tăng cường hiệu lực của chính quyền cơ sở.

Thành viên đề tài:

Từ khóa: