Nghiên cứu nâng cao hiệu quả công tác quản lý đô thị trong tình hình cải cách nền hành chính nhà nước đối với các tỉnh, thành phố khu vực Nam bộ

Chủ nhiệm: Nguyễn Huy Kiệm

Năm đăng ký: 2006

Năm nghiệm thu: 2007

Tóm tắt:

Nghiên cứu nâng cao hiệu quả công tác quản lý đô thị trong tình hình cải cách nền hành chính nhà nước đối với các tỉnh, thành phố khu vực Nam bộ

Chủ nhiệm đề tài: Nguyễn Huy Kiệm

Năm đăng ký: 2006

Năm nghiệm thu: 2007

Xếp loại: Khá

Mục tiêu của đề tài:

Nghiên cứu cơ sở lý luận - thực tiễn và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đô thị đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính nhà nước đối với các tỉnh, thành phố khu vực Nam bộ.

Kết cấu của đề tài: gồm 3 chương

Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về đô thị; đặc điểm và quá trình hình thành phát triển đô thị khu vực Nam bộ.

Chương 2: Thực trạng về tổ chức bộ máy và công tác quản lý đô thị trong khu vực Nam bộ.

Chương 3: Phương hướng, mục tiêu và các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý đô thị khu vực Nam bộ.

Những nội dung chính của đề tài:

Trong chương 1, nhóm nghiên cứu đã làm rõ các khái niệm đô thị, quản lý đô thị; khái niệm về công tác quản lý đô thị và nội dung chủ yếu của công tác quản lý đô thị. Công tác phát triển đô thị trong điều kiện cải cách nền hành chính nhà nước trước hết phải có cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý hợp lý; phân định rõ ràng về mặt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng bộ phận… đáp ứng các yêu cầu về quản lý thị trường tài chính, cung cấp dịch vụ công, quy hoạch đô thị, quản lý đất đai, bảo vệ môi trường…Đặc điểm đô thị khu vực Nam bộ được phân tích thông qua các đặc điểm về địa lý tự nhiên; đặc điểm về kinh tế - xã hội; đặc điểm về dân cư; đặc điểm về hạ tầng cơ sở. Quá trình hình thành và phát triển của các đô thị khu vực Nam bộ từ thời kỳ sơ khởi hình thành cho đến thời kỳ thực dân Pháp, thời kỳ Mỹ- Nguỵ và thời kỳ sau giải phóng miền Nam. Có thể nói, mỗi một thời kỳ lịch sử thì cơ cấu tổ chức bộ máy cũng như chức năng, nhiệm vụ và tính chất hoạt động của các đô thị khu vực Nam bộ đều có những đặc trưng để phù hợp với hoàn cảnh lịch sử.

Thực trạng tổ chức bộ máy và công tác quản lý đô thị khu vực Nam bộ được phân tích, đánh giá qua thực trạng tổ chức và hoạt động của HĐND và UBND các cấp hành chính đô thị. Hoạt động của UBND các cấp thể hiện qua công tác quản lý, điều hành, chỉ đạo của UBND ở các cấp hành chính đô thị còn bộc lộ nhiều khuyết điểm, yếu kém, bất cập như: Chủ tịch, các Phó chủ tịch UBND phải xử lý nhiều công việc sự vụ, thời gian tập trung cho việc chỉ đạo những vấn đề lớn còn hạn chế; công tác chỉ đạo, điều hành giữa UBND với cơ quan chuyên môn và cơ sở trong việc giải quyết các vụ việc phát sinh trên địa bàn chưa kiên quyết; công tác quản lý quy hoạch nhiều yếu kém…

Đối với các cơ quan chuyên môn của UBND thành phố trực thuộc Trung ương thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ trong khu vực Nam bộ, để quản lý các đô thị lớn theo hướng hiện đại phù hợp với sự phát triển của các đô thị các nước trong khu vực và trên thế giới, cần phải xây dựng mô hình quản lý thích hợp, cụ thể hiện nay ở thành phố Hồ Chí Minh đang được Chính phủ cho phép thí điểm xây dựng mô hình chính quyền đô thị. Đối với các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các thị xã, thành phố thuộc tỉnh và các quận về cơ bản mô hình tổ chức các cơ quan chuyên môn của UBND các cấp hành chính đô thị nói chung và khu vực Nam Bộ giống với các địa phương vùng nông thôn, chỉ có số cơ quan có tính đặc thù của đô thị, do vậy hiệu lực, hiệu quả quản lý trên các lĩnh vực đô thị còn nhiều hạn chế…. Về thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức trong bộ máy quản lý nhà nước ở đô thị, nhìn chung trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức các đô thị khu vực Nam Bộ đã có nhiều bước phát triển về trình độ mọi mặt, đặc biệt là trình độ chuyên môn (đại học và trên đại học chiếm trên 70%). Tuy nhiên, nhìn tổng thể về trình độ chuẩn hoá còn thấp so với yêu cầu, còn nhiều bất cập, yếu kém, thiếu kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ về công tác quản lý đô thị; kỹ năng hành chính hiện là khâu yếu của công chức ở các đô thị… đội ngũ cán bộ, công chức phường, thị trấn từng bước đã được chuẩn hoá, đa phần là cán bộ trẻ, có tuổi đời bình quân trên 40 tuổi, một số đô thị có tỷ lệ cán bộ, công chức đạt chuẩn cao như: thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Vũng Tàu, thành phố Biên Hoà… công tác quy hoạch, đào tạo cán bộ ở các địa phương còn nhiều hạn chế. Việc điều chuyển, bố trí, giải quyết đầu ra cho số cán bộ lớn tuổi, năng lực yếu, chưa có chính sách phù hợp và chậm thực hiện…

Phân tích thực trạng công tác quản lý trên các lĩnh vực của đô thị như: quy hoạch xây dựng đô thị; quản lý đất và nhà đô thị; quản lý hạ tầng kỹ thuật đô thị; môi trường đô thị; quản lý hạ tầng xã hội đô thị; quản lý kinh tế, tài chính đô thị. Qua đó nhóm nghiên cứu đã chỉ ra những hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân của những hạn chế trên.

Trên cơ sở phân tích thực trạng tổ chức bộ máy và công tác quản lý đô thị khu vực Nam Bộ, chương 3 đề tài đã đưa ra một số quan điểm nâng cao hiệu quả công tác quản lý đô thị khu vực Nam Bộ như: Chính quyền đô thị phải là chủ thể quản lý, có vai trò chính trong công tác quản lý và phát triển của đô thị; công tác quản lý đô thị cần được chuyển hướng từ việc quản lý hành chính bằng mệnh lệnh sang nền hành chính phục vụ là chủ yếu; tăng cường uỷ quyền, phân cấp; xây dựng đô thị văn minh, hiện đại phải đi đôi với việc nâng cao trình độ dân trí; có chính sách đầu tư, phát triển các đô thị một cách hợp lý… đảm bảo các nguyên tắc cơ bản trong quản lý đô thị: theo nguyên tắc tập trung, thống nhất; quản lý đô thị bằng pháp luật; quản lý đô thị phải trên cơ sở quy hoạch; quản lý thống nhất theo lãnh thổ; theo chuyên môn (đa ngành)…Nhóm tác giả đã đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý đô thị như sau:

- Đổi mới tổ chức bộ máy và cơ chế quản lý của chính quyền đô thị các cấp. Có 2 phương án:

+ Phương án 1: Đối với thành phố trực thuộc Trung ương giữ nguyên ba cấp như hiện nay: thành phố, quận và phường. Trong đó chỉ có cấp thành phố là cấp chính quyền hoàn chỉnh (HĐND và UBND); hai cấp quận và phường, mỗi cấp được thiết lập Uỷ ban Hành chính để thay cho UBND hiện nay và tổ chức lại các cơ quan tham mưu giúp việc cho UBHC các cấp cho phù hợp.

+ Phương án 2: Mô hình tổ chức chính quyền đô thị (kể cả thành phố trực thuộc Trung ươngvà thành phố, thị xã thuộc tỉnh) theo hướng xây dựng chính quyền hai cấp: cấp thành phố và cấp cơ sở. Trong đấy cấp thành phố là cấp hoàn chỉnh (HĐND và UBHC); cấp cơ sở (phường) chỉ có UBHC, không có HĐND…)

- Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức;

- Thể chế hoá luật pháp và có cơ chế, chính sách trên các lĩnh vực quản lý đô thị;

- Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính;

- Đẩy mạnh và tăng cường công tác phân cấp quản lý;

- Đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao.

Ngoài ra đề tài còn có phần phụ lục tổng hợp ý kiến điều tra về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị các cấp ở một số đô thị trong khu vực Nam Bộ; tổng số đơn vị hành chính của các tỉnh, thành phố khu vực Nam Bộ tính đến ngày 31/12/2006 và một số bài viết xung quanh vấn đề xây dựng chính quyền đô thị hiện nay của các nhà chuyên gia và quản lý trong lĩnh vực đô thị.

Thành viên đề tài:

Từ khóa: