CHÍNH QUYỀN XÃ VỚI QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

Chủ nhiệm: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

Năm đăng ký: 2014

Năm nghiệm thu: 2016

Tóm tắt:

CHÍNH QUYỀN XÃ VỚI QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI

Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

Mã số: KX.02.22/11-15

Năm đăng ký: 2014

Cơ quan chủ trì: Bộ Nội vụ

Chủ nhiệm đề tài: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

Năm nghiệm thu: 2016

Xếp loại: Xuất sắc

1. Tính cấp thiết của đề tài

- Xuất phát từ vị trí, vai trò của chính quyền cấp xã, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cấp xã là gần dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xuôi”^{^[1]}.

- Nhận thức được vai trò quan trọng của nông nghiệp, nông thôn và nông dân, Đảng ta đã ban hành Nghị quyết số 26-NĐ/TW (khóa X), trong đó khẳng định nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vai trò to lớn, có vị trí quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH)đất nước. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 24/2008/NQ-CP và Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 800/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình MTQG về xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020.

- Sau 5 năm thực hiện Chương trình, việc thực hiện các tiêu chí về quy hoạch, kết cấu hạ tầng, hình thức tổ chức sản xuất đạt khá, nhưng các tiêu chí về phát triển giáo dục, đào tạo, y tế, văn hoá và bảo vệ môi trường đạt được còn rất hạn chế, nhất là ở các xã vùng cao, vùng dân tộc thiểu số. Thực tế là vấn đề PTXH ở khu vực nông thôn ngày càng diễn biến phức tạp: Khoảng cách giàu - nghèo và bất bình đẳng xã hội; tình trạng thiếu việc làm, di dân tự phát, xung đột xã hội gia tăng; dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe yếu kém; đời sống văn hóa có nhiều biểu hiện tiêu cực, xuống cấp; năng lực quản lý phát triển kết cấu hạ tầng yếu kém; môi trường bị ô nhiễm và suy thoái đến mức báo động. Một trong những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng đó là nhận thức về vai trò PTXH và quản lý PTXH của các cấp chính quyền địa phương, nhất là chính quyền xã chưa đầy đủ; tổ chức và hoạt động của chính quyền xã còn nhiều hạn chế, vướng mắc; một bộ phận CB,CC xã yếu kém về trình độ, năng lực và thiếu trách nhiệm, có biểu hiện tiêu cực, quan liêu, tham nhũng.

Phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN trong điều kiện hội nhập quốc tế đang đặt ra yêu cầu phát triển kinh tế và quản lý kinh tế phải gắn với PTXH và quản lý PTXH, lấy con người làm trọng, đảm bảo PTXH bền vững. Cụ thể là phát triển kinh tế trong khu vực nông nghiệp ở nông thôn không chỉ nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn và tăng thu nhập, bảo đảm đời sống vật chất của người nông dân mà phải gắn liền với việc giải quyết tốt các vấn đề xã hội ở nông thôn, nâng cao chất lượng sống của người nông dân. Để thực hiện được mục tiêu đó, bên cạnh việc tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, đầu tư của Nhà nước, cần phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý PTXH của chính quyền các cấp, trong đó có chính quyền xã cùng với huy động sự tham gia tích cực của các tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư.

Do vậy, yêu cầu đặt ra là phải đổi mới nhận thức của các cấp chính quyền, của đội ngũ CB,CC, viên chức và cộng đồng xã hội về ý nghĩa và tính cấp thiết của PTXH, về vai trò, trách nhiệm PTXH và quản lý PTXH của chính quyền các cấp, trong đó có chính quyền xã, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý PTXH của chính quyền các cấp. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu đề tài “Chính quyền xã với quản lý phát triển xã hội ở nước ta hiện nay” có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

a) Mục tiêu

Nghiên cứu vai trò của chính quyền xã đối với PTXH và quản lý PTXH ở nước ta hiện nay; đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền xã trong PTXH và quản lý PTXH.

b) nhiệm vụ

- Phân tích làm rõ vai trò và chức năng, nhiệm vụ của chính quyền xã trong quản lý PTXH ở nước ta; mối quan hệ giữa chính quyền xã với các tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư trong quản lý PTXH.

- Luận chứng các đặc điểm PTXH và quản lý PTXH của chính quyền xã ở các vùng, miền khác nhau do chi phối của điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội, tộc người, tôn giáo của địa phương, từ đó đề xuất các giải pháp có tính đặc thù nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền xã.

- Đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của chính quyền xã trong quản lý PTXH ở nước ta từ đổi mới đến nay; chỉ ra những kết quả, ưu điểm và hạn chế, vướng mắc và các vấn đề cần giải quyết.

- Phân tích bối cảnh, yêu cầu PTXH và quản lý PTXH của chính quyền xã trong giai đoạn 2015-2020.

- Xác định mục tiêu và đề xuất quan điểm, giải pháp nâng cao vai trò quản lý PTXH của chính quyền xã nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng NTM trong điều kiện đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.

3. Nội dung và kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, báo cáo tổng hợp gồm 4 chương:

Chương 1. Cơ sở lý luận và pháp lý về vai trò của chính quyền xã đối với quản lý phát triển xã hội ở nước ta

1.1. Nhận thức về phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

1.2. Đặc điểm phát triển xã hội ở xã và vai trò quản lý phát triển xã hội của chính quyền xã

Chương 2. Kinh nghiệm quản lý phát triển xã hội của chính quyền cơ sở ở một số nước trên thế giới

2.1. Vai trò quản lý phát triển xã hội của chính quyền cơ sở một số nước trên thế giới

2.2. Một số kinh nghiệm đối với Việt Nam

Chương 3. Thực trạng vai trò quản lý phát triển xã hội của chính quyền xã ở nước ta

3.1. Nhiệm vụ phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội ở nông thôn giai đoạn 2010-2020

3.2. Những kết quả và hạn chế trong phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội của chính quyền xã

Chương 4. Bối cảnh và quan điểm, giải pháp phát huy vai trò của chính quyền xã đối với quản lý phát triển xã hội ở nước ta giai đoạn 2016-2020.

4.1. Bối cảnh và những vấn đề đặt ra đối với chính quyền cấp xã trong quản lý phát triển xã hội

4.2. Quan điểm phát huy vai trò của chính quyền xã đối với quản lý phát triển xã hội

4.3. Các giải pháp phát huy vai trò của chính quyền xã đối với quản lý phát triển xã hội

4. Những đề xuất, kiến nghị

Từ kết quả nghiên cứu đề tài Ban chủ nhiệm tập trung đề xuất, kiến nghị một số nội dung chủ yếu sau:

Một là: Đổi mới nhận thức về tầm quan trọng của phát triển xã hội và vai trò của chính quyền xã đối với phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

Hai là: Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chức năng, nhiệm vụ của chính quyền xã đáp ứng yêu cầu phát huy vai trò của chính quyền xã đối với phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

Ba là: Hoàn thiện hệ thống thể chế phát triển xã hội đáp ứng yêu cầu phát huy vai trò của chính quyền xã đối với quản lý phát triển xã hội ở các địa bàn khác nhau trong cả nước

Bốn là: Đổi mới tổ chức, hoạt động của HĐND, UBND xã đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

Năm là: Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách ở xã đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

Sáu là: Đổi mới phương thức lãnh đạo của đảng bộ xã, đáp ứng yêu cầu nâng cao vai trò của chính quyền xã đối với phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

Bảy là: Đổi mới tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội ở xã đáp ứng yêu cầu nâng cao vai trò của chính quyền xã trong phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

Tám là: Kiện toàn tổ chức và hoạt động của các tổ chức kinh tế, cộng đồng dân cư (thôn, làng, ấp, bản); phát huy vai trò tự quản, góp phần nâng cao vai trò của chính quyền xã đối với phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội

Chín là: Bảo đảm các điều kiện hoạt động của chính quyền xã đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội.

[1] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H. 2000, tr. 371-372.

Thành viên đề tài:

Từ khóa: