Tổ chức nhà nước Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận và thực tiễn
Chủ nhiệm:
TS. Nguyễn Ngọc Vân
Năm đăng ký:
-1
Năm nghiệm thu:
-1
Tóm tắt:
TỔ CHỨC NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HIỆN NAY – NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Ngọc Vân
Năm đăng ký: 2021
Năm nghiệm thu: 2021
Xếp loại: Đạt
Mục tiêu của đề tài:
Nghiên cứu, làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về tổ chức nhà nước Việt Nam hiện nay; từ đó đưa ra những định hướng tiếp tục đổi mới, hoàn thiện tổ chức nhà nước Việt Nam.
Kết cấu của đề tài:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được kết cấu thành 03 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận của tổ chức nhà nước Việt Nam;
Chương 2. Thực tiễn tổ chức nhà nước Việt Nam;
Chương 3. Tiếp tục đổi mới hoàn thiện tổ chức nhà nước Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.
Những nội dung chính của đề tài:
Trong chương 1, đề tài phân tích, làm rõ cơ sở lý luận của tổ chức nhà nước Việt Nam: phân tích khái niệm, những đặc trưng chủ yếu, các yếu tố cơ bản của tổ chức nhà nước; 05 đặc trưng chủ yếu của tổ chức nhà nước; Các yếu tố cơ bản của tổ chức nhà nước, gồm: (1) Vị trí, vai trò của tổ chức nhà nước trong đời sống xã hội (2) Chức năng, nhiệm vụ của tổ chức nhà nước(3) Cơ cấu bộ máy của tổ chức nhà nước (4) Cơ chế vận hành của tổ chức nhà nước(5) Nhân lực của tổ chức nhà nước. Đề tài đi sâu phân tích nền tảng chính trị, kinh tế, xã hội của tổ chức nhà nước Việt Nam; nghiên cứu các lý thuyết về nhà nước và tổ chức nhà nước có ảnh hưởng đối với tổ chức nhà nước Việt Nam như: Một số học thuyết về nhà nước và tổ chức nhà nước của phương Đông thời cổ đại được tập trung rõ nét nhất ở nền triết học Trung hoa cổ đại, với một số trường phái triết học tiêu biểu: Nho giáo (Khổng Tử), Đạo giáo ( Lão Tử), Mặc giáo (Mặc Tử), Pháp giáo (Hàn Phi Tử); một số lý thuyết tổ chức nhà nước của phương Tây, bao gồm - Lý thuyết phân quyền của Montesquieu, Lý thuyết chủ quyền nhân dân của Rousseau, “Nhà nước kiến tạo phát triển” của Chalmers Johnson, quản trị nhà nước tốt; Học thuyết Mác - Lênin về nhà nước và tổ chức nhà nước , đây là học thuyết chi phối trực tiếp với tư cách là nền tảng lý luận, kim chỉ nam của công cuộc xây dựng Nhà nước Việt Nam. Đề tài cũng khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về nhà nước và tổ chức nhà nước
Chương 2, nhóm nghiên cứu đã đi vào Tổng quan về thiết chế tổ chức nhà nước qua các giai đoạn lập hiến Việt Nam: theo hiến pháp 1946, Hiến pháp 1959,Hiến pháp 1980, Hiến pháp 1992, Hiến pháp 2013. Có thể thấy, qua 70 năm qua, Việt Nam đã năm lần thông qua (sửa đổi) Hiến pháp. Mỗi một lần thông qua Hiến pháp (dù là Hiến pháp sửa đổi) đều đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong sự vận động phát triển của xã hội việt Nam
Đề tài Tập trung phân tích thực tiễn, những điểm mới của tổ chức bộ máy nhà nước theo Hiến pháp 2013 về: (1) Nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước (2) về việc xác định vị trí, vai trò của từng chế định quyền lực cơ bản trong việc thực hiện quyền lập pháp, quyền hành pháp và quyền tư pháp (3) Mô hình tổng thể tổ chức bộ máy nhà nước. Từ phân tich thực tiễn, đề tài chỉ ra những vấn đề đang đặt ra đối với tổ chức nhà nước, từng thiết chế tổ chức nhà nước trong điều kiện hiện nay ở nước ta: Về mô hình tổ chức Quốc hội Việt Nam trước yêu cầu mới của sự phát triển đất nước; Về chế định Chủ tịch nước; Về tổ chức Chính phủ; Về tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân; Về mô hình tổ chức kiểm soát nhân dân, Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà nước; Về tổ chức chính quyền địa phương.
Chương 3, đề tài đề tài xác định 06 yêu cầu tiếp tục đổi mới hoàn thiện tổ chức nhà nước Việt Nam, đó là:(1) Phân định rõ hơn vai trò, hoàn thiện cơ chế, giải quyết tốt mối quan hệ giữa Nhà nước – thị trường – xã hội (2)Đổi mới hoàn thiện phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của dân chủ XHCN trong bối cảnh phát triển mới của đất nước và thế giới (3) Đổi mới để thích ứng và hội nhập trong tình hình thế giới đã và đang thay đổi (4) Xác định đúng giới hạn quyền lực của bộ máy nhà nước pháp quyền trong nền kinh tế thị trường và đời sống xã hội (5) Đảm bảo sự đồng bộ giữa đổi mới sự lãnh đảo của Đảng đối với nhà nước và đổi mới tổ chức nhà nước (6) Xử lý đúng mối quan hệ giữa trung ương và địa phương trong việc thực hiện quyền lực nhà nước thống nhất.
Từ 06 yêu cầu, đề tài đề xuất định hướng hoàn thiện mô hình tổng thể tổ chức nhà nước và từng cơ quan thực hiện quyền lập pháp, quyền hành pháp và quyền tư pháp: Hoàn thiện sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, quyền hành pháp và quyền tư pháp; Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực trong mô hình tồng thể tổ chức bộ máy nhà nước.
Đối với từng cơ quan thực hiện quyền lập pháp, quyền hành pháp và quyền tư pháp: (1) Đổi mới, hoàn thiện tổ chức Quốc hội (2) Hoàn thiện thiết chế Chủ tịch nước (3) Hoàn thiện tổ chức của Chính phủ (4) Hoàn thiện cơ cấu thực hiện quyền tư pháp (5) Hoàn thiện tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân (6) Hoàn thiện pháp luật về Hội đồng bầu cử quốc gia (7) Tăng cường hiệu quả của kiểm toán nhà nước (8) Hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương./.
Thành viên đề tài:
Từ khóa: