Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng trong điều kiện mới.

Chủ nhiệm: TS. Nguyễn Bá Chiến

Năm đăng ký: 2015

Năm nghiệm thu: 2016

Tóm tắt:

1. Mục tiêu: Đề xuất mô hình tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng phù hợp với điều kiện thực tiễn ở Việt Nam ở Việt Nam trong những năm tiếp theo
2. Kết cấu của đề tài: Ngoài phần mở đầu và Kết luận, đề tài được kết cấu thành ba chương:
Chương 1 - Cơ sở khoa học tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng
Chương 2 - Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam
Chương 3 - Đề xuất mô hình tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam trong điều kiện mới
3. Nội dung chính của đề tài:
a, chương 1, đề tài đi vào luận giải cơ sở khoa học tổ chức bộ máy nhà nước về năng lượng:
   Làm rõ một số vấn đề chung về năng lượng: Khái niệm năng lượng; Phân loại năng lượng; Phân loại theo dòng biến đổi năng lượng; Đặc điểm của hàng hóa năng lượng; Vai trò của năng lượng đối với phát triển kinh tế xã hội.
   Phân tích khái niệm quản lý nhà nước về năng lượng; Chỉ ra 05 đặc điểm của quản lý nhà nước về năng lượng; Làm rõ phạm vi, đối tượng quản lý nhà nước về năng lượng; Nội dung quản lý nhà nước về năng lượng được đề tài chỉ ra bao gồm các yêu tố: Xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành năng lượng, bảo đảm cung cấp đủ năng lượng cho phát triển kinh tế-xã hội; Xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật về năng lượng; Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng; Hỗ trợ, tạo điều kiện, can thiệp và điều tiết đối với sự phát triển của ngành năng lượng; Thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với các hoạt động liên quan về năng lượng.
Phân tích nội dung tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng, theo đó, việc tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng được thể hiện ở việc thiết lập cơ cấu tổ chức bộ máy, xác lập địa vị pháp lý của các cơ quan quản lý nhà nước về năng lượng, mối quan hệ theo chiều ngang và chiều dọc của các cơ quan quản lý. Từ góc độ khoa học tổ chức nhà nước, cơ quan quản lý nhà nước về năng lượng thường được tổ chức theo một trong ba hình thức: ủy ban năng lượng quốc gia; bộ chuyên ngành và các cơ quan quản lý nhà nước theo lĩnh vực thuộc các bộ chuyên ngành khác nhau. Hình thức ủy ban năng lượng quốc gia thường được tổ chức vị trí của một cơ quan tham vấn ở cấp độ liên bộ và thường hoạt động thông qua các cơ chế phối hợp. Hình thức bộ chuyên ngành quản lý nhà nước về năng lượng là tương đối phổ biến trong cơ cấu tổ chức chính phủ ở nhiều quốc gia và được xem là một mô hình tương đối phù hợp nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về năng lượng.
Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng chịu sự tác động của nhiều yếu tố như: Nhận thức về vai trò của năng lượng đối với đời sống kinh tế-xã hội; Phạm vi các nguồn năng lượng cần quản lý; Nhận diện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về năng lượng; Trình độ phát triển của thị trường năng lượng, trình độ quản lý nhà nước, trình độ khoa học và công nghệ.
Đồng thời, trong chương này, đề tài cũng giới thiệu kinh nghiệm của một số quốc gia trong tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ( Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Canada, Liên bang Nga, Phần Lan, Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở một số quốc gia khu vực châu Á và rút ra một số bài học kinh nghiệm có giá trị tham khảo cho Việt Nam.
   b, chương 2, đề tài đánh giá thực trạng tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam:
   Đánh giá hệ thống các văn bản quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam hiện nay; Khái quát thực trạng bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam qua các thời kỳ; Cơ quan quản lý nhà nước về năng lượng qua các giai đoạn cụ thể (Tổng cục Địa chất, Bộ Công nghiệp nặng, Bộ thủy lợi và Điện lực, Bộ mỏ và than, Bộ điện lực, Ban Năng lượng, Tổng cục Điện tử và Kỹ thuật tin học...)
Đánh giá thực trạng tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Trung ương và địa phương ở Việt Nam và chỉ ra những hạn chế, đó là: Thứ nhất, cơ quan quản lý nhà nước ở Việt Nam hiện nay phân tán, chưa thống nhất ở Trung ương; Thứ hai, cơ chế phối hợp giữa Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trong quản lý nhà nước về năng lượng còn chưa thực sự hiệu quả; Thứ ba, trong cơ cấu tổ chức của Bộ Công Thương lĩnh vực quản lý nhà nước về năng lượng đang được giao cho các cơ quan khác nhau thực hiện;    Thứ tư, tổ chức và hoạt động của Tổng cục năng lượng còn nhiều vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện.
Đồng thời những vấn đề đặt ra trong đổi mới bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam cũng được đề tài chỉ ra làm tiền đề cho những đề xuất, kiến nghị ở chương 3.
c, chương 3, trên cơ sở phân tích bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong giai đoạn tới; Căn cứ vào các quan điểm của Đảng, Nhà nước về đổi mới bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam, đề tài đề xuất một số mô hình tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam và đề xuất lựa chọn mô hình tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về năng lượng ở Việt Nam.