Nghiên cứu một số vấn đề sửa đổi Luật Tổ chức Chính phủ 2015
Chủ nhiệm:
ThS. Nguyễn Thị Quỳnh
Năm đăng ký:
2019
Năm nghiệm thu:
2020
Tóm tắt:
BÁO CÁO CHẮT LỌC ĐỀ TÀI KHOA HỌC CẤP BỘ
MỘT SỐ VẤN ĐỀ SỬA LUẬT TỔ CHỨC CHÍNH PHỦ 2015
Chủ nhiệm đề tài: Ths. Nguyễn Thị Quỳnh
Năm đăng ký: 2019
Năm nghiệm thu: 2020
Xếp loại: Khá
1. Mục tiêu của đề tài
Nghiên cứu, làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Chính phủ. Qua đó đề xuất cơ sở cho việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Chính phủ năm 2015.
2. Kết cấu của đề tài:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được kết cấu thành 03 chương:
Chương 1.Một số vấn đề lý luận về sửa Luật tổ chức Chính phủ năm 2015;
Chương 2.Thực trạng chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Chính phủ theo Luật tổ chức Chính phủ năm 2015 đến nay;
Chương 3.Quan điểm và nội dung cơ bản sửa Luật tổ chức Chính phủ năm 2015.
3. Những nội dung chính của đề tài
3.1. Chương 1 đề tài làm rõ một số vấn đề lý luận : khái quát về Chính phủ Việt Nam và quá trình điều chỉnh sửa đổi pháp luật về Chính phủ (Chính phủ qua các bản Hiến pháp; Luật tổ chức Chính phủ và qua các lần sửa đổi để từ đó rút ra nhận xét, đánh giá chung về sự thay đổi vị trí, chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Chính phủ từ khi thành lập đến nay). Bên cạnh đó đề tài cũng đã nghiên cứu về một số vấn đề lý luận về quyền hành pháp và cơ chế kiểm soát quyền hành pháp của Chính phủ đối với các chế định nhà nước khác (lập pháp, tư pháp).
Đề tài đã phân tích những yếu tố là cơ sở cho việc sửa đổi, bổ sung Luật tổ chức Chính phủ, cụ thể: Luật sửa đổi, bổ sung theo thông lệ nước ta, được thực hiện đồng thời với việc có bản hiến pháp mới; Luật sửa đổi bổ sung khi có những thay đổi quan trọng hay yêu cầu mới của đời sống xã hội (sự thay đổi của môi trường kinh tế - xã hội; từ đòi hỏi của quá trình toàn cầu hóa; sự phát triển của khoa học – kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ thông tin); Luật được sửa đổi, bổ sung khi có những thay đổi quan trọng trong nhận thức lý luận về quản lý nhà nước và cuối cùng là khi trong hệ thống có những quy định thay đổi). Từ đó, đặt ra yêu cầu cần phải sửa Luật tổ chức Chính phủ để đáp ứng các yếu tố trên.
Ngoài ra, đề tài cũng đã ra một số lý thuyết về tổ chức Chính phủ đó là lý thuyết “Chính phủ nhỏ, xã hội lớn”; “Chính phủ kiến tạo, phát triển”; “Chính phủ từ “chèo thuyền” sang “lái thuyền”. Đặc biệt, tại Chương 1 Đề tài đã có những khảo sát khá toàn diện về kinh nghiệm của một số nước trong điều chỉnh pháp luật về Chính phủ. Kết quả nghiên cứu giúp hoàn thiện kỹ thuật lập pháp trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật về Chính phủ ở nước ta.
3.2. Chương 2, Đề tài cũng đã đánh giá những nội dung sửa đổi, bổ sung Luật tổ chức Chính phủ năm 2015 trong Luật một số điều của Luật tổ chức Chính phủ và Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2019 có hiệu lực từ ngày 01/7/2020. Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực tiễn thi hành nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trên các lĩnh vực, Đề tài đã nêu ra những kết quả đạt được và chỉ ra những bất cập, hạn chế trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ; của Bộ, cơ quan ngang bộ trên một số lĩnh vực như quản lý điều hành nền kinh tế, xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, công tác thanh tra, kiểm tra, quản lý, cung cấp dịch vụ công; phân cấp quản lý. Ngoài ra, Đề tài cũng đã phân tích đánh giá thực trạng mối quan hệ giữa Chính phủ với các cơ quan trong bộ máy nhà nước ở Trung ương, nhất là mối quan hệ kiểm soát quyền lực giữa Chính phủ với Quốc hội - cơ quan thực hiện quyền lập pháp; về mối quan hệ phân quyền, phân cấp giữa Chính phủ, Bộ, cơ quan ngang Bộ với chính quyền địa phương,… Trên cơ sở đánh giá thực trạng và chỉ rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức Chính phủ từ khi thực hiện Luật tổ chức Chính phủ năm 2015 đến nay, Đề tài đã nêu ra một số vấn đề cho viếc sửa đổi,bổ sung Luật tổ chức Chính phủ trong thời gian tới.
3.3. Chương 3, đề tài đã phân tích yêu cầu bối cảnh, tình hình mới đặt ra đối với việc sửa Luật tổ chức Chính phủ 2015, gồm: Yêu cầu đổi mới quản lý nhà nước đối với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay; xuất phát từ yêu cầu tổng thể cải cách hành chính ở nước ta; xuất phát từ yêu cầu bố cảnh hội nhập quốc tế, toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0; cuối cùng là từ yêu cầu của người dân về nền hành chính phục vụ.
Trên cơ sở đó, đề tài đưa ra 4 quan điểm và 5 nội dung đề xuất cần sửa đổi, bổ sung Luật tổ chức Chính phủ 2015 như sau: Về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ cần thiết phải thay đổi cơ bản cách tiếp cận và kỹ thuật lập pháp của Luật tổ chức Chính phủ trong quy định về nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ về quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực. Theo đó, để không làm hạn chế chức năng, thẩm quyền của Chính phủ đã được Hiến pháp quy định; đồng thời, bảo đảm tính linh hoạt, chủ động trong hoạt động của Chính phủ, cần quy định khái quát, không quy định quá chi tiết, cụ thể nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ như Luật tổ chức Chính phủ hiện hành; -Xác định rõ nhiệm vụ quyền hạn và trách của Thủ tướng, hạn chế tối đa việc giao cho Thủ tướng các thẩm quyền riêng, nhất là về những vấn đề liên quan trực tiếp đến trách nhiệm quản lý ngành, lĩnh vực của các bộ; Cần quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ với tư cách là người đứng đầu Bộ, cơ quan ngang Bộ; - Cần khắc phục triệt để việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, của các bộ, cơ quan ngang bộ trong các luật chuyên ngành thông qua việc quy định chung về chức năng nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ vào Luật Tổ chức Chính phủ; Cần tổ chức lại Văn phòng Chính phủ thành Phủ Thủ tướng nhằm đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh cải cách hành chính đối với bộ máy quản lý nhà nước ở Trung ương và đổi mới phương thức chỉ đạo điều hành của Chính phủ,Thủ tướng Chính phủ trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế; Đối với quy định số lượng Phó Thủ tướng: cần nghiên cứu giảm bớt số lượng Phó Thủ tướng Chính phủ, cần nghiên cứu hướng quy định cơ cấu cứng trong Luật: 01 Thủ tướng, 2 Phó Thủ tướng; Về Bộ trưởng phụ trách một số công tác của Chính phủ. Theo chúng tôi, Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015 cần bổ sung thêm quy định về chức danh Bộ trưởng không bộ; Đối với số lượng các Bộ: đề nghị thiết kế giảm xuống số lượng Bộ hiện nay trên cơ sở phải làm rõ tiêu chí thế nào là Bộ đa ngành, đa lĩnh vực (hiện nay chưa có tiêu chí xác định đa ngành, đa lĩnh vực)...
Ngoài ra, Đề tài cũng nêu ra một số khuyến nghị với một số cơ quan có liên quan, trong đó có khuyến nghị cho phép đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh về tiếp tục sửa đổi, bổ sung toàn diện Luật tổ chức Chính phủ năm 2015.
Thành viên đề tài:
Từ khóa: