Cơ sở khoa học sắp xếp hợp lý các đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay
Chủ nhiệm:
ThS. Nguyễn Thị Thu Huyền
Năm đăng ký:
2024
Năm nghiệm thu:
2024
Tóm tắt:
BÁO CÁO CHẮT LỌC ĐỀ TÀI KHOA HỌC CẤP BỘ
CƠ SỞ KHOA HỌC SẮP XẾP HỢP LÝ CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH CẤP TỈNH Ở Việt NAM HIỆN NAY
Chủ nhiệm đề tài: Ths. Nguyễn Thị Thu Huyền
Năm đăng ký: 2023
Năm nghiệm thu: 2024
Xếp loại: Đạt
1. Mục tiêu của đề tài
Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, từ đó đề xuất quan điểm và giải pháp sắp xếp hợp lý các đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay.
2. Kết cấu của đề tài:
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu của báo cáo tổng hợp gồm có 3 chương:
Chương 1. Một số vấn đề lý luận về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Chương 2. Thực trạng sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Việt Nam.
Chương 3. Quan điểm, giải pháp sắp xếp hợp lý các đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay.
3. Những nội dung chính của đề tài:
3.1. Chương 1 đề tài làm rõ những vấn đề lý luận về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và Kinh nghiệm một số quốc gia về sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh: Khái niệm, loại hình đơn vị hành chính; Khái niệm, vị trí, vai trò của đơn vị hành chính cấp tỉnh; Khái niệm, tiêu chí sắp xếp hợp lý đơn vị hành chính cấp tỉnh. Theo đó, đề tài đưa ra và phân tích 6 Tiêu chí đánh giá tính hợp lý của việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh: Thứ nhất, tạo không gian thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; Thứ hai, tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc sống, sinh hoạt của người dân địa phương, đáp ứng tốt hơn các nhu cầu, lợi ích của người dân và tổ chức trên địa bàn; Thứ ba, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước nói chung và chính quyền địa phương nói riêng; Thứ tư, góp phần thu hút, mở rộng sự tham gia của người dân và các chủ thể ngoài nhà nước vào các công việc của quản trị quốc gia, quản trị địa phương; Thứ năm, góp phần giữa vưng ổn định chính trị, trật tự xã hội, an ninh quốc phòng; Thứ sáu, phù hợp và tạo thuận lợi cho xây dựng và thực hiện quy hoach phát triển vùng. Đề tài cũng đi sâu phân tích các yếu tố chi phối việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh; phân tích bối cảnh mới của đất nước và yêu cầu sắp xếp hợp lý đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay; Nghiên cứu thực tiễn tổ chức đơn vị hành chính cấp tỉnh của một số quốc gia trên thế giới và giá trị tham khảo cho Việt Nam: Thứ nhất, việc phân chia đơn vị hành chính tỉnh và cấp tỉnh rất đa dạng, rất khác nhau giữa các quốc gia, tùy thuộc vao đặc điểm, điều kiện lịch sử, truyền thống, văn hóa, kinh tế, xã hội và hình thức tổ chức nhà nước của từng quốc gia tạo nên sự khác nhau nhất định giữa các quốc gia.Thứ hai, ở các quốc gia nói chung đều có sự ổn định lâu dài về tổ chức đơn vị hành chính cấp tỉnh do lịch sử để lại, coi sự ổn đinh đơn vị hành chính cấp tỉnh là một nhân tố đảm bảo cho sự phát triển kinh tế - xã hội và ổn định, nâng cao đời sống của người dân. Thứ ba, ở các quốc gia, rất hiếm có các thành phố trực thuộc trung ương cũng như không có việc chuyển tỉnh sang thành phố trực thuộc trung ương và cũng không nên quan niệm niệm tỉnh chỉ là đơn vị hành chính nông thôn.
3.2. Chương 2, tập trung khái quát quá trình lịch sử sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh ở nước ta và Thực trạng sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh ở nước ta hiện nay và đưa ra một số nhận xét chung từ thực trạng tổ chức các ĐVHC cấp tỉnh ở nước ta hiện nay, đó là: Thứ nhất, với số lượng 63 ĐVHC cấp tỉnh hiện nay là quá nhiều so với quy mô diện tích và dân số của đất nước, cũng như với thông lệ chung của các quốc gia trên thế giới hiện nay; Thứ hai, việc sắp xếp các ĐVHC cấp tỉnh ở nước ta hiện nay chưa chú ý đúng mức và toàn diện các yếu tố chi phối về điều kiện tự nhiên, xã hội, đặc điểm dân cư, truyền thống lịch sử...; Thứ ba, những bất hợp lý trong việc tổ chức ĐVHC cấp tỉnh hiện nay còn dẫn đến tình trạng phát triển không đồng đều giữa các địa phương, không phát huy được tiềm năng, thế mạnh tổng hợp của mỗi khu vực, vùng lãnh thổ, …; Thứ tư, việc chia nhỏ các ĐVHC cấp tỉnh còn là một nguyên nhân của tình trạng chia rẽ, bè phái, mất đoàn kết, cục bộ địa phương trong một bộ phận cán bộ, công chức ở địa phương; Thứ năm, việc hợp nhất, chia tách, điều chỉnh ĐVHC cấp tỉnh ở nước ta trong vài thập kỷ vừa qua mang nặng tính chủ quan, duy ý chí …
3.3. Chương 3, đề tài đề xuất 04 quan điểm sắp xếp hợp lý đơn vị hành chính cấp tỉnh ở nước ta hiện nay, đó là:1. Tiếp tục mở rộng quy mô lãnh thổ đơn vị hành chính cấp tỉnh để tạo không gian thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, 2. Sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh có quy mô lãnh thổ và dân số phù hợp với năng lực, điều kiện hoạt động của chính quyền cấp tỉnh và các chủ thể ngoài nhà nước ở địa phương, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị quốc gia, quản trị địa phương 3. Sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh phù hợp với đặc điểm, điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng của từng địa phương, từng khu vực lãnh thổ, 4. Sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh hướng tới cơ bản đảm bảo sự ổn định lâu dài các đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Đề tài đề xuất 06 giải pháp chủ yếu sắp xếp hợp lý đơn vị hành chính cấp tỉnh ở nước ta hiện nay: (1) Ưu tiên đảm bảo ổn định các đơn vị hành chính cấp tỉnh như hiện nay, chỉ nên sắp xếp, điều chỉnh một số tỉnh có quy mô quá nhỏ, diện tích dưới 1000 km2 và dân số dưới 1 triệu người, gắn với đảm bảo các tiêu chí về đặc điểm tự nhiên, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng của mỗi địa phương; (2) Tổ chức tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của người dân và các chủ thể ngoài nhà nước về chủ trương sắp xếp, điều chỉnh đơn vị hành chính; (3) Huy động sự tham gia trực tiếp của người dân, tạo sự đồng thuận xã hội trong việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh; (4) Tiếp tục hòan thiện thể chế, chính sách tạo khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho việc sắp xếp đơn vị hành chính (5) Chuẩn bị tốt các phương án kiện toàn tổ chức, hoạt động của bộ máy chính quyền và các tổ chức thuộc hệ thống chính trị ở các đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ được sắp xếp lại (6) Nâng cao quyết tâm chính trị và ý thức trách nhiệm của các cấp các ngành, các cơ quan, tổ chức và đội ngũ cán bộ chủ chốt thuộc hệ thống chính trị ở trung ương và địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo việc sắp xếp một số đơn vị hành chính cấp tỉnh một cách quyết liệt, thận trọng (7) Tổ chức thí điểm sắp xếp lại một số ĐVHC cấp tỉnh (8) Tiếp tục nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn về tổ chức hợp lý đơn vị hành chính các cấp để tạo sự thống nhất về nhận thức và quan điểm, khắc phục những quan điểm, chủ trương mang tính chủ quan, duy ý chí, tùy tiện trong việc sắp xếp, điều chỉnh ĐVHC các cấp, nhất là đối với ĐVHC cấp tỉnh.
Thành viên đề tài:
1. PGS.TS. Nguyễn Minh Phương, Giảng viên cao cấp, Học viện Hành chính Quốc gia, Bộ Nội vụ; 2. ThS. Hoàng Thị Lan Hương, Phó Trưởng phòng Quản lý khoa học, Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ; 3. ThS. Đào Thị Lanh, Nghiên cứu viên chính, Phòng Quản lý khoa học, Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ; 4. ThS. Ngô Thanh Tung, Chuyên viên, Phòng Quản lý khoa học, Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ; 5. ThS. Trần Hoàng Dũng, Chuyên viên, Tỉnh Đoàn Vĩnh Phúc; 6. ThS. Nguyễn Thị Huê, Ch
Từ khóa: