Cơ sở khoa học hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ trong điều kiện cải cách hành chính
Chủ nhiệm:
TS. Văn Tất Thu
Năm đăng ký:
2000
Năm nghiệm thu:
2006
Tóm tắt:
Chủ nhiệm đề tài: TS. Văn Tất Thu
Năm đăng ký: 2000
Năm nghiệm thu: 2006
Xếp loại: Tốt
Mục tiêu của đề tài:
Làm rõ cơ sở khoa học về tổ chức và hoạt động của văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ thuộc Chính phủ; trên cơ sở đó đề xuất mô hình tổ chức hợp lý, thống nhất và kiến nghị các giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động của văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính hiện nay.
Kết cấu của đề tài: gồm 3 chương
Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về tổ chức và hoạt động của văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ
Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của văn phòng bộ, cơ quang ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ
Chương 3: Hoàn thiện tổ chức và hoạt động của văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính hiện nay
Những nội dung chính của đề tài:
Nhóm nghiên cứu mở đầu chương 1 bằng việc khẳng định vị trí, vai trò của văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ. Văn phòng là một bộ phận cấu thành, một đơn vị tổ chức không thể thiếu được đối với bất kỳ cơ quan nào. Trong số các đơn vị, tổ chức của cơ quan bộ, văn phòng bộ có vị trí đặc biệt. Các vụ chức năng cũng có thể có ở bộ này nhưng không có ở bộ khác, các vụ, cục, tổng cục cũng như các đơn vị sự nghiệp trực thuộc bộ có thể sát nhập, giải thể hoặc thành lập mới tuỳ theo tình hình và yêu cầu nhiệm vụ từng thời kỳ. Duy chỉ có văn phòng bộ thì ở bộ nào cũng phải có, văn phòng là đơn vị tổ chức trong các bộ có chức năng, nhiệm vụ tương đối ổn định. Với chức năng cơ bản như: thông tin, tổng hợp tình hình hoạt động, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các chương trình công tác của bộ; quản lý công tác văn thư, lưu trữ, kế toán tài vụ, hành chính quản trị…nhóm nghiên cứu đã phân tích cụ thể từng chức năng, nhiệm vụ của văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ (văn phòng bộ).
Qua việc nghiên cứu chức năng, nhiệm vụ cũng như thực tiễn tổ chức bộ máy văn phòng các bộ, ngành, để văn phòng bộ hoạt động có hiệu quả, hiệu lực, nhóm nghiên cứu đã rút ra một số quan điểm cơ bản trong việc xác định cơ cấu tổ chức bộ máy của văn phòng bộ, đó là: quan điểm toàn diện, khi xây dựng bộ máy văn phòng phải xuất phát và xem xét tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ của văn phòng. Quan điểm phát triển yêu cầu khi thiết lập bộ máy của văn phòng bộ không chỉ căn cứ vào yêu cầu, điều kiện hiện tại mà phải đáp ứng được điều kiện thay đổi diễn ra thường xuyên theo khuynh hướng cải cách hoàn thiện bộ máy của cơ quan bộ nói chung và của văn phòng nói riêng. Quan điểm lịch sử đòi hỏi khi xác lập bộ máy hiện tại của văn phòng bộ phải xem xét bộ máy đó được hình thành và phát triển trong quá trình hoạt động của cơ quan bộ, ngành đó như thế nào. Quan điểm hệ thống cho rằng, bất kỳ một khách thể nào trong thế giới hiện thực cũng là một hệ thống, nghĩa là nó bao gồm những bộ phận và những yếu tố cấu thành liên hệ hữu cơ và bổ sung cho nhau. Theo đó là một số nguyên tắc chung: xác định cơ cấu của chủ thể quản lý xuất phát từ đối tượng quản lý, từ chức năng, nhiệm vụ và mục tiêu của quản lý mà sắp xếp tổ chức bộ máy; tinh giản, tiết kiệm có hiệu lực tối đa và hiệu quả kinh tế xã hội tối ưu; biên chế gọn nhẹ, tổ chức phân công lao động một cách khoa học và theo đúng tiêu chuẩn chức danh.
Trên cơ sở đó đề tài đã đưa ra mô hình tổ chức bộ máy thống nhất của văn phòng bộ như sau: văn phòng bộ được tổ chức và làm việc theo chế độ thủ trưởng. Xác định chức năng, nhiệm vụ theo nhóm hay khối lượng công việc. Cơ cấu tổ chức bộ máy trong văn phòng bộ thống nhất gồm các phòng sau: phòng thư ký- tổng hợp; phòng hành chính (văn thư, lưu trữ, đánh máy); phòng thi đua- khen thưởng; phòng tài chính kế toán; phòng quản trị; phòng bảo vệ; đội xe; bộ phận văn phòng tại miền Nam.
Phần thực trạng tổ chức và hoạt động của văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ được nhóm nghiên cứu phân tích và làm rõ trong chương 2 của đề tài. Qua việc khảo sát và nghiên cứu các quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ cho thấy, chức năng của văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ cơ bản như quy định trong Điều 17 Nghị định số 186/2002/NĐ-CP của Chính phủ. Ngoài ra, đa số các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ quy định thêm chức năng tham mưu tổng hợp, chức năng thông tin của văn phòng. Một số bộ, ngành giao thêm cho văn phòng một số chức năng khác như: Bộ Y tế giao công tác quản lý “tổ chức cán bộ, công nghệ thông tin”; Bộ Giáo dục và Đào tạo giao “giúp Bộ trưởng thực hiện các hoạt động báo chí, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng’… hầu hết các bộ, ngành đều giao thêm các nhiệm vụ cụ thể khác cho văn phòng, dẫn đến việc cơ cấu tổ chức bộ máy và số lượng các đơn vị tổ chức của văn phòng các bộ, ngành cũng rất khác nhau. Khác nhau về số lượng đơn vị tổ chức trực thuộc lẫn mô hình tổ chức (có văn phòng có từ 13-15 đơn vị trực thuộc, có nơi lại có 4-5 đơn vị trực thuộc…). Tóm lại quy mô, mô hình tổ chức, tên gọi của các đơn vị tổ chức cấu thành bộ máy văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ rất khác nhau, thiếu sự đồng bộ và thống nhất.
Thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhân viên làm việc trong các văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ được nhóm nghiên cứu tập trung khảo sát và nghiên cứu về số lượng, thành phần, kết cấu chất lượng (trình độ đào tạo), độ tuổi, giới tính trong phạm vi: 20 bộ, cơ quan ngang bộ và 13 cơ quan thuộc Chính phủ.
Về thực trạng hoạt động của văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ được đề tài phân tích qua các mặt công tác chủ yếu như: công tác tham mưu, tổng hợp trong xây dựng và thực hiện chương trình công tác; thực hiện chế độ thông tin báo cáo; công tác nghiệp vụ hành chính; công tác hành chính quản trị bảo đảm cơ sở vật chất cho hoạt động của cơ quan. Từ đó, nhóm nghiên cứu đã rút ra được những ưu điểm, nhược điểm. Về ưu điểm, các văn phòng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ cơ bản là tham mưu- tổng hợp- điều phối và hậu cần; lãnh đạo các bộ, ngành đã dành nhiều sự quan tâm cho công tác văn phòng; các văn phòng đều đã xây dựng được quy chế làm việc cụ thể cho từng bộ phận; cán bộ, công chức trong văn phòng đều có ý thức trách nhiệm với công việc…Về nhược điểm: chức năng tham mưu của văn phòng còn chưa đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính hiện nay,cụ thể là vai trò làm đầu mối điều phối, giúp lãnh đạo kiểm tra đôn đốc việc thực hiện chương trình công tác chưa được các văn phòng thực hiện triệt để; công tác văn thư, lưu trữ, công tác soạn thảo văn bản, công tác hành chính quản trị còn nhiều bất cập…Do vậy việc đổi mới tổ chức và hoạt động của văn phòng các bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ là nhiệm vụ tất yếu khách quan và cấp bách hiện nay.
Chương 3, nhóm nghiên cứu đề tài đã đưa ra một số giải pháp hoàn thiện hoạt động của văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, đó là:
- Xây dựng và hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn nghiệp vụ về tổ chức và hoạt động của văn phòng bộ.
- Hoàn thiện các lĩnh vực hoạt động chủ yếu của văn phòng bộ.
Một số nội dung về hiện đại hoá công tác văn phòng trong các cơ quan bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ cũng được nhóm nghiên cứu đề cập đến các vấn đề đó là, ứng dụng công nghệ tin học để giải quyết các công việc của văn phòng bộ; áp dụng ISO vào quản lý công việc của văn phòng bộ; hiện đại hoá trang thiết bị văn phòng bộ…
Thành viên đề tài:
Từ khóa: