Trong hơn một thập kỷ qua, những nỗ lực không ngừng cải thiện chất lượng, hiệu quả của công tác cải cách hành chính tại Đà Nẵng đã bước đầu mang lại cho thành phố này nhiều kết quả tích cực, khả quan, có sức lan toả sâu rộng, tác động mạnh mẽ và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, góp phần đưa Đà Nẵng vươn lên đạt được thứ hạng cao trên các bảng xếp hạng của các chỉ số cấp tỉnh.

 Từ năm 2005 đến 2015, Đà Nẵng luôn có kết quả tốt và thuộc nhóm các địa phương dẫn đầu cả nước về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI): xếp thứ nhất các năm 2008, 2009, 2010, 2013 và 2014; dẫn đầu sáu năm liền về chỉ số mức độ sẵn sàng ứng dụng công nghệ thông tin (ICT-Index) từ 2009 đến 2014; hai năm liền xếp thứ nhì về chỉ số quản trị hành chính công cấp tỉnh (PAPI) năm 2012 và 2013; dẫn đầu hai năm liền về chỉ số cải cách hành chính (PAR-Index) năm 2012 và 2013; đứng đầu về chỉ số công lý và tiêu chí thủ tục hành chính công năm 2014… Nhiều mô hình mới, cách làm mới của thành phố Đà Nẵng đã được Trung ương và các tỉnh, thành phố trong cả nước đánh giá cao.

Những kết quả bước đầu trên đây bắt nguồn từ một số cách làm và kinh nghiệm tốt mà Đà Nẵng rút ra trong quá trình thực tiễn chỉ đạo, điều hành, theo dõi, tổng kết và đánh giá kết quả công tác cải cách hành chính trên địa bàn thành phố, đó là:

Thứ nhất, sự chỉ đạo xuyên suốt, quyết liệt, kiên trì và quyết tâm của cả hệ thống chính trị từ lãnh đạo Thành uỷ, Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố đến lãnh đạo các cấp, các ngành. Đây là yếu tố tiên quyết dẫn đến thành công trong công tác cải cách hành chính.

Sự quan tâm lãnh đạo của Thành ủy, UBND đối với công tác cải cách hành chính được cụ thể hoá bằng nhiều văn bản, gần đây nhất là Chỉ thị số 29-CT/TU ngày 06/11/2013 của Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng về tiếp tục đẩy mạnh CCHC, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu xây dựng thành phố trong tình hình mới. Nội dung Chỉ thị này nhằm tập trung cải cách công chức-công vụ, định hướng cụ thể cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thực hiện nội dung các chuẩn mực về “5 xây” gồm: trách nhiệm, chuyên nghiệp, trung thực, kỷ cương, gương mẫu và “3 chống” là: quan liêu, tiêu cực, bệnh hình thức.

Có thể nói, tốc độ, kết quả và hiệu quả của quá trình cải cách hành chính phụ thuộc rất lớn vào mức độ quyết tâm của lãnh đạo các cấp. Thực tế cho thấy, ở đâu người đứng đầu quan tâm, sâu sát, chỉ đạo quyết liệt trong công tác cải cách hành chính thì ở đó đơn vị thường được xếp ở vị thứ cao trong bảng đánh giá, xếp hạng kết quả cải cách hành chính hàng năm của thành phố.

Thứ hai, để có được những kết quả, sản phẩm cụ thể như mong muốn về cải cách hành chính, phải thực sự quan tâm và coi trọng đến yêu cầu về thời gian, nội dung và chất lượng của việc xây dựng kế hoạch thực hiện CCHC từ thành phố đến các sở ban ngành, quận huyện và phường xã.

Phải căn cứ vào mục tiêu tổng quát, nội dung và lộ trình thực hiện Chương trình tổng thể Cải cách hành chính nhà nước để xây dựng kế hoạch 10 năm, 5 năm và hàng năm về CCHC của thành phố. Từ đó hàng năm, Sở Nội vụ đều chủ động tham mưu cho UBND thành phố ban hành Kế hoạch công tác cải cách hành chính của Đà Nẵng cho năm sau ngay từ cuối năm trước; trong đó xác định cụ thể nội dung công việc cần thực hiện, phân công cơ quan chủ trì và phối hợp, xác định rõ thời gian bắt đầu và kết thúc, dự kiến kết quả hoặc sản phẩm cụ thể sẽ đạt được, dự toán và cân đối nguồn lực để triển khai. Đồng thời, Sở Nội vụ có văn bản hướng dẫn cụ thể các biểu mẫu và tập huấn nghiệp vụ lập kế hoạch cải cách hành chính cho các cơ quan, đơn vị, yêu cầu từng cơ quan, đơn vị thường xuyên theo dõi, kiểm tra, cập nhật tiến độ thực hiện và báo cáo kết quả trực tuyến qua mạng về Sở Nội vụ.

Thứ ba, công tác theo dõi, giám sát, kiểm tra, thanh tra về CCHC phải được tiến hành thường xuyên, có thể lặp đi lặp lại ở những đơn vị còn nhiều hạn chế, yếu kém nhằm tạo kết quả chuyển biến thực sự và rõ nét về kỷ luật, kỷ cương hành chính, năng lực quản lý, điều hành và chất lượng dịch vụ công.

Không chỉ tiến hành các cuộc kiểm tra thường xuyên, đột xuất tại cơ sở, Sở Nội vụ còn tham mưu nhiều hình thức theo dõi, kiểm tra bằng việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), thông qua các phần mềm cải cách hành chính tại địa chỉ www.cchc.danang.gov.vn, phần mềm quản lý văn bản, điều hành, phần mềm một cửa điện tử tập trung tại địa chỉ www.egov.danang.gov.vn … góp phần nâng cao tính hiệu quả, toàn diện, kịp thời của công tác này. Nhờ đó, những hạn chế, tồn tại trong công tác cải cách hành chính tại các đơn vị, địa phương được phát hiện kịp thời và khắc phục nhanh chóng, từng bước củng cố, cải thiện, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác cải cách hành chính.

Thứ tư, cần phải có công cụ làm đòn bẩy, tạo động lực thúc đẩy làm chuyển biến tích cực, mạnh mẽ tình hình, kết quả công tác cải cách hành chính đối với mỗi cấp chính quyền và tại từng cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố.

Thực tế đã minh chứng, công cụ hữu hiệu mà Đà Nẵng tiến hành từ nhiều năm nay (từ 2008) là kết quả của quá trình dày công nghiên cứu, xây dựng và ban hành thực hiện hệ thống chỉ số theo dõi, đánh giá, xếp hạng về kết quả cải cách hành chính. Hằng năm việc làm này đã được tiến hành đối với tất cả sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, phường, xã và một số cơ quan Trung ương đóng trên địa bàn thành phố.

Việc sớm ban hành và thực hiện Quy định của UBND thành phố về quy trình, phương pháp và tiêu chí đánh giá, xếp hạng về CCHC hàng năm đã thực sự tạo ra hiệu ứng và sức lan toả rộng khắp, tạo động lực thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị, ngày càng phát huy được vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu và của tập thể trong việc phấn đấu thực hiện kế hoạch, chương trình công tác cải cách hành chính đã đề ra. Từ đó, lãnh đạo ở từng đơn vị thực sự quan tâm, đầu tư nhiều thời gian, nguồn lực hơn và kịp thời cải thiện những yếu kém đã được chỉ rõ, phân tích từ kết quả chỉ số cải cách hành của đơn vị mình hằng năm đã được công bố công minh.

Thứ năm, trong công tác cải cách hành chính, cần phải xác định rõ trọng tâm, trọng điểm và tạo được điểm nhấn trong từng thời đoạn và thời điểm; có giải pháp cụ thể, mô hình mới, có tính đột phá, tạo ra hiệu ứng, sức lan tỏa và hiệu quả trên thực tế, tạo ra được những chuyển biến rõ nét và có sức thuyết phục.

Cùng với việc triển khai các quy định của Trung ương, Đà Nẵng đã có nhiều mô hình, cách làm phù hợp, thiết thực và hiệu quả, được tuyên truyền phổ biến, nhân rộng vượt ra khỏi phạm vi thành phố, tạo nên hình ảnh về một Đà Nẵng năng động, đổi mới và hiệu quả trong chỉ đạo, điều hành về CCHC. Thành phố đã ngày càng tạo nhiều thuận lợi hơn cho nhân dân trên mọi mặt của đời sống xã hội. “Cuộc vận động 3 hơn - nhanh hơn, hợp lý hơn, thân thiện hơn trong cải cách hành chính”, “Thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý”,“Mô hình đánh giá công chức theo kết quả việc làm ”, “Vinh danh công chức, viên chức tiêu biểu, xuất sắc”, “Mô hình một cửa điện tử tập trung”, “Khảo sát trực tuyến mức độ hài lòng của công dân, tổ chức đối với công chức, viên chức làm việc tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ thủ tục hành chính và chất lượng dịch vụ hành chính công của đơn vị”, “Xác thực và sử dụng hồ sơ điện tử của công dân, cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực hiện các giao dịch hành chính”, “Thực hiện cơ chế liên kết trong giải quyết thủ tục hành chính về cấp giấy phép kinh doanh có điều kiện giữa các sở, ban, ngành”, “Dịch vụ chuyển phát nhanh kết quả giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính theo địa chỉ yêu cầu của công dân, tổ chức”… là những mô hình mới, cách làm sáng tạo, đột phá của thành phố Đà Nẵng được nhiều địa phương trong cả nước đến tham quan, trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm.

Thứ sáu, cải cách hành chính phải gắn với thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở tại từng cơ quan, địa phương, đơn vị; phát huy sức mạnh tập thể, tạo sự đồng thuận cao trong thực hiện, giám sát, kiểm tra, đấu tranh với các biểu hiện và hành vi quan liêu, tham nhũng, tiêu cực, tạo sự đồng tình, ủng hộ trong nhân dân. Trong đó, tuyên truyền, phổ biến, đối thoại, công khai, minh bạch kế hoạch, chương trình, nội dung hoạt động cải cách hành chính nhà nước ở địa phương là việc làm rất cần thiết để thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở.

Chỉ khi công khai, minh bạch cho “dân biết” thì mới tạo cơ sở cho việc “dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Tại Đà Nẵng, 100%  thủ tục hành đã được công khai thông qua nhiều hình thức như niêm yết tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, đăng tải trên trang thông tin điện tử của thành phố và trên website của từng cơ quan, đơn vị. Ngoài ra, ngày càng nhiều kênh thông tin khác ra đời hỗ trợ đẩy mạnh công khai thủ tục hành chính và các quy định pháp luật đến người dân. Đáng chú ý nhất là Trung tâm Thông tin dịch vụ công thuộc Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Đà Nẵng, đóng vai trò trung tâm hỗ trợ thông tin về dịch vụ hành chính công đa phương diện, là nơi mà các tổ chức công dân có thể truy vấn về tình trạng xử lý hồ sơ; thực hiện đánh giá mức độ hài lòng của tổ chức, công dân khi tham gia các dịch vụ công trực tuyến của thành phố; tiếp nhận mọi thông tin của người dân (khiếu nại, tố cáo, phản ánh thực trạng hạ tầng kỹ thuật, đời sống của người dân…) chuyển cho các cơ quan có thẩm quyền liên quan xử lý một cách nhanh chóng, kịp thời.

Thứ bảy, sự vào cuộc khá đồng bộ và tích cực của các cơ quan thông tin đại chúng đã góp phần không nhỏ vào kết quả, hiệu quả của công tác cải cách hành chính Nhà nước ở địa phương.

  Bên cạnh việc thành phố chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng xây dựng chuyên mục, chuyên trang về CCHC, các cơ quan thông tấn, báo chí, phát thanh và truyền hình của địa phương và Trung ương luôn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tuyên truyền các chủ trương, chính sách, giải pháp về cải cách hành chính của chính quyền thành phố đến đông đảo người dân và doanh nghiệp để biết, thực hiện, giám sát; đồng thời đã gián tiếp thông tin, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư đến với các cơ quan nhà nước.

Trong những năm qua, công tác cải cách hành chính tại Thành phố Đà Nẵng luôn có sự đồng hành của các cơ quan truyền thông như Đài Phát thanhvà Truyền hình Đà Nẵng, Đài Truyền hình Việt Nam tại Đà Nẵng, Báo Đà Nẵng, Báo Công an Đà Nẵng, Cổng Thông tin điện tử thành phố và một số báo, đài Trung ương đặt tại thành phố như Tuổi trẻ, Thanh niên, Dân trí.… Những chương trình, chuyên mục như “Cùng chúng tôi đối thoại”, “Cải cách hành chính”, “Lăng kính công vụ”, “5 xây, 3 chống”… đã và đang góp phần thiết thực, hiệu quả vào hiệu ứng lan tỏa của công tác cải cách hành chính đến đông đảo người dân và doanh nghiệp.

Thứ tám, cải cách hành chính có thể ví như công cuộc cách mạng. Người làm công tác cải cách hành chính thực thụ ngoài kiến thức, tư duy, quan điểm, lập trường, kinh nghiệm thực tiễn, phải thực sự có tâm, có tầm, có ý chí, nghị lực, uyết tâm, dám đổi mới, dám làm, dám chịu trách nhiệm… thì phải biết kiên trì, nhẫn nại và biết chấp nhận hy sinh. Công tác cải cách hành chính cần có sự đầu tư thoả đáng về các nguồn lực. Trong đó, con người là nhân tố quyết định, đặc biệt là người đứng đầu, đội ngũ công chức, viên chức trực tiếp phụ trách, tham mưu, chỉ đạo, điều hành và thừa hành về công tác cải cách hành chính ở các ngành, các cấp và tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố.

 Sự thành công của các chính sách và giải pháp thường có một phần đóng góp không nhỏ của chính đội ngũ này. Họ là những hạt nhân, đóng vai trò xúc tác, tạo đòn bẩy cho việc đẩy mạnh cải cách hành chính một cách đồng bộ, tiến bộ, toàn diện và rộng khắp. Do đó, Đà Nẵng đã luôn luôn quan tâm đến việc đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ này cả về kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ chuyên môn về cải cách hành chính. Các lớp đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên được tổ chức hàng năm, hướng đến mục tiêu không ngừng đổi mới về hình thức và phương pháp, chú trọng vào các nội dung mà đội ngũ công chức, viên chức phụ trách, tham mưu về cải cách hành chính tại các đơn vị còn nhiều bất cập, hạn chế.

Tóm lại, thành công trong bất cứ lĩnh vực hoạt động nào cũng đòi hỏi có sự kết hợp của nhiều yếu tố. Cải cách hành chính là một quá trình đầy gian nan, thử thách, phải vượt qua nhiều khó khăn, phức tạp, cần sự quyết tâm, kiên trì của cả hệ thống chính trị; cần có sự kiểm tra, đánh giá thường xuyên; xác định trọng tâm, trọng điểm qua từng thời đoạn; sử dụng các công cụ hữu hiệu để tạo đòn bẩy thúc đẩy; gắn với việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; thu hút sự tham gia của các cơ quan truyền thông; quan tâm đào tạo nguồn nhân lực ngày càng chuyên nghiệp nhằm đáp ứng mục tiêu, nội dung, yêu cầu của cải cách hành chính và công cuộc đổi mới ở nước ta./.

Chế Viết Sơn

 Phó Giám đốc Sở Nội vụ Thành phố Đà Nẵng