Các tổ chức tư vấn chính sách trong hoạch định chính sách công ở Việt Nam hiện nay
Chủ nhiệm:
PGS.TS. Đặng Khắc Ánh
Năm đăng ký:
2017
Năm nghiệm thu:
2018
Tóm tắt:
1. Mục tiêu của đề tài
Nghiên cứu tìm hiểu vị trí, vai trò của các tổ chức tư vấn chính (TCTVCS) sách trong quá trình hoạch định chính sách công và đề xuất các giải pháp nhằm hình thành một hệ thống các tổ chức tư vấn chính sách chuyên nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động hoạch định chính sách, qua đó nâng cao chất lượng của hệ thống chính sách công ở nước ta.
2. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, đề tài kết cấu gồm 3 chương:
Chương 1: Tổ chức tư vấn chính sách và vai trò của tổ chức tư vấn chính sách trong hoạch định chính sách công.
Chương 2: Thực trạng tham gia của các tổ chức tư vấn chính sách vào quá trình hoạch định chính sách công ở Việt Nam hiện nay.
Chương 3: Một số định hướng và giải pháp nhằm tăng cường sự tham gia của các tổ chức tư vấn chính sách vào hoạch định chính sách công ở Việt Nam.
3. Nội dung chính của đề tài
a, Chương 1, khái quát về chính sách công và chu trình chính sách công; các tổ chức tư vấn chính sách trong hoạch định chính sách công. Theo đó, tổ chức tư vấn chính sách được hiểu là tổ chức của các chuyên gia có trình độ hiểu biết cao tham gia vào quá trình hoạch định chính sách nhằm hỗ trợ cho những người ra quyết định chính sách giải quyết những vấn đề mà họ phải đối mặt. Đó là các tổ chức nghiên cứu, phân tích và vận động chính sách, cung cấp các phân tích và tư vấn chính sách về các vấn đề trong nước và quốc tế, hỗ trợ cho quá trình ra quyết định của các nhà hoạch định chính sách.
Phân loại các tổ chức tư vấn chính sách; nêu vai trò của tổ chức tư vấn chính sách trong hoạch định chính sách công; chỉ ra các hình thức hoạt động của các tổ chức tư vấn chính sác. Đồng thời phân tích sự tham gia của các tổ chức tư vấn chính sách vào hoạch định chính sách công ở một số nước và bài học cho Việt Nam
b, Chương 2, phân tích thực trạng tham gia của các tổ chức tư vấn chính sách vào quá trình hoạch định chính sách công ở Việt Nam hiện nay: khái quát sự hình thành và phát triển của các tổ chức tư vấn chính sách ở Việt Nam; Phân tích thực trạng tham gia của các tổ chức tư vấn chính sách vào hoạch định chính sách công ở Việt Nam và đánh giá thực trạng sự tham gia của các tổ chức tư vấn chính sách vào quá trình hoạch định chính sách công ở Việt Nam. Các ưu điểm được đánh giá, bao gồm: Thứ nhất, các quy định mới được ban hành và đi vào cuộc sống đã góp phần khơi dậy tính tích cực, chủ động chính trị của người dân, của giới trí thức; Thứ hai, các kênh tiếp nhận phản hồi từ xã hội được đa dạng hóa; Thứ ba, bên cạnh các TCTVCS truyền thống như MTTQVN và các tổ chức chính trị - xã hội khác, các TCTVCS độc lập như dạng các think tanks cũng đã từng bước được hình thành. Thứ tư, các TCTVCS đã có những tác động tích cực nhất định tới nhận thức của các nhà hoạch định chính sách, ngày càng thể hiện được vai trò quan trọng của mình trong hoạch định chính sách của nhà nước. Bên cạnh đó, một số nhược điểm còn tồn tại là: Thứ nhất, về khung pháp lý: mặc dù các quy định về hoạt động tham gia của các TCTVCS đều đã được ghi nhận trong các quy định của Đảng và Nhà nước nhưng vẫn chưa được cụ thể và chưa khuyến khích được các nhà khoa học chủ động tham gia đóng góp ý kiến. Thứ hai, về quyền tự do, tính độc lập trong nghiên cứu: nhiều TCTVCS được các cơ quan nhà nước thành lập và được cấp kinh phí để hoạt động. Thứ ba, sự tham gia của các TCTVCS vào hoạch định chính sách công khá bị động, thiếu tính chủ động. Thứ tư, sự lan tỏa của những kiến nghị chính sách của các tổ chức này đối với các cơ quan hoạch định chính sách còn hạn chế. Thứ năm, sự hạn chế về mặt giao tiếp, tự giới thiệu mình và tham gia các trao đổi bên ngoài của các TCTVCS. Nhóm tác giả cũng chỉ ra 4 nguyên nhân của những nhược điểm trên.
c, Chương 3, đề tài chỉ ra yêu cầu tất yếu khách quan phải tăng cường tham gia của các tổ chức tư vấn chính sách vào hoạch định chính sách công. Đồng thời chỉ ra 4 định hướng để nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức tư vấn chính sách tham gia vào hoạch định chính sách công, đó là: Thứ nhất, bảo đảm quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Thứ hai, hoàn thiện cơ sở pháp lý cho tổ chức và hoạt động của các TCTVCS. Thứ ba, tiếp thu có chọn lọc và phê phán kinh nghiệm của các nước trong việc bảo đảm sự tham gia của các TCTVCS trong hoạch định chính sách công. Thứ tư, sự tham gia của các TCTVCS vào hoạch định chính sách công được bảo đảm bằng chế độ dân chủ và pháp luật của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Bảy nhóm giải pháp được nhóm nghiên cứu đề xuất, cụ thể như sau: Một là, chủ thể hoạch định chính sách công cần đánh giá đúng vai trò, ý nghĩa của tham vấn chính sách công. Hai là, hoàn thiện cơ sở pháp lý về hoạt động phản biện chính sách của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể. Ba là, tạo điều kiện để phát triển các think tank độc lập, lôi cuốn các nhà khoa học trong và ngoài nước tham gia hoạt động của các think tank này. Bốn là, thực hiện tốt các quy định về công bố thông tin theo quy định của Luật Tiếp cận thông tin phát huy vai trò, trách nhiệm của các chủ thể tham vấn chính sách công. Năm là, xây dựng các kênh phổ biến ý kiến tham gia của các TCTVCS hiệu quả. Sáu là, phát huy vai trò của Chính phủ điện tử và truyền thông trong tổ chức hoạch định chính sách công để tăng cường khả năng tiếp cận thông tin về chính sách công cũng như tạo các kênh tham vấn, phản biện nhanh chóng, hiệu quả đối với các chính sách công ngay từ giai đoạn hình thành. Bảy là, để các TCTVCS hoạt động có hiệu quả, huy động được sự tham gia tích cực của các thành viên, cần có sự quan tâm từ phía lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.
Thành viên đề tài:
Từ khóa: